1. Suy nghĩ về cải thiện bài
Như đã nói ở bài trước Riichi chờ xấu có nhược điểm, tuy nhiên vẫn không bao giờ có thể bỏ qua cái lợi của Riichi.
Khi cải thiện bài thì có 2 thứ có thể cải thiện:
- Chất lượng chờ
- Giá trị
Cải thiện bài có lợi nếu như cả 2 mặt này đều mạnh. Nếu chỉ có khả năng cải thiện chất lượng chờ thì thường là sẽ không đủ.
Khi đã quyết định chờ cải thiện thì ta cũng phải nghĩ đến cả 2 phương án:
- Dama chờ cải thiện
- Phá nhóm xấu về 1 shanten
Trong rất nhiều tình huống không nên cứ mặc định giữ dama chờ xấu, nhất là khi không có yaku. Chúng ta nếu đã cảm thấy thực sự không muốn Riichi và nhắm đến bài to đẹp rồi thì thường nên phá tenpai để nhắm tối đa.
Ví dụ
Giả sử lượt 9. Riichi +1 chờ xấu. Ta có thể có những phương án nào nếu không Riichi?
- Đánh 7s dama. Lúc này thì chỉ có 4m để cải thiện, trong khi đó ta đang tenpai, Riichi là có cơ hội thắng luôn với 2m rồi. Cái ta muốn là 2m chứ không phải 4m. Dama thì không Ron được, và để cho đối thủ có cơ hội muốn đánh gì thì đánh.
- Đánh 1m tối ưu hóa cải thiện. Lúc này bốc 4m, 6s, 8s thành chờ đẹp và có Pinfu. Tuy nhiên chỉ 3 loại quân là không đủ mạnh cho phương án phá tenpai. Để bốc vào 1 trong chỉ 3 loại quân thường cần có thời gian khá lâu, trong khi đó ta có tenpai luôn rồi có thể Riichi và thắng. Hơn nữa cũng có rất nhiều quân bốc ngoài ý muốn trong phương án này như 235m, 579s.
Về cơ bản, Riichi là sự lựa chọn tốt nhất cho tình huống này. Trong đa số trường hợp bài sẽ kiểu như vậy, khả năng cải thiện không đủ để bù lại cái lợi của Riichi luôn.
Vậy thì, thế nào là bài có khả năng cải thiện đủ mạnh?
2. Dama chờ cải thiện
Số trường hợp nên dama cải thiện không nhiều bằng các trường hợp Riichi luôn hoặc phá hẳn nhóm xấu. Các thế bài ta có thể nghĩ đến dama cải thiện thường là:
- Chờ Tanki số giữa
- Chờ Shanpon số giữa
Với Tanki, ta có nhiều khả năng cải thiện lên tanki đẹp hơn (rồng gió, 19, suji, ít nhất là 28) hoặc thành chờ nhiều mặt. Tuy thường không trực tiếp cải thiện được giá trị nhưng số quân cải thiện chất lượng chờ nhiều, và khi chờ tanki số giữa thì nói chung là khó thắng.
Ví dụ:
Hãy tạm thời dama và bao giờ bốc lên chờ đẹp hơn thì Riichi. Tương tự với Chiitoi, thường nên chọn tanki dễ thắng thay vì Riichi với tanki số giữa.
Shanpon số giữa có nhiều khả năng lên chờ đẹp, và bản thân shanpon số giữa thường khó thắng. Ví dụ shanpon 3m4s có thể bốc 24m35s để thành chờ đẹp. Nhưng rõ là số quân cải thiện kém hơn trường hợp tanki. Vì vậy nên nếu còn sớm thì có thể chờ vài lượt để cải thiện nhưng đến dòng 2 thì khó.
Ví dụ:
Nếu có bài này ở lượt 3-4 thì có quyền chờ vài lượt. 4 loại quân cải thiện thật ra là không nhiều nhưng nếu lên chờ đẹp thì ta cũng có thêm pinfu.
Càng để muộn cơ hội cải thiện càng ít. Nếu đến đầu-giữa dòng 2 mà vẫn chưa bốc được quân cải thiện, đừng ngại Riichi.
Nếu như shanpon xấu này dính với một bộ khác thì khả năng cải thiện sẽ cao hơn. Ví dụ:
Bài này có thể cải thiện khi bốc 2457m24p, nên là ứng cử viên dama chờ còn tốt hơn bài trước.
Nhưng rõ ràng là trong 2 ví dụ vừa rồi, nếu quân thắng xuất hiện trước thì hơi buồn, 2600 ron hoặc 4000 tsumo. Thường mà nói thì vẫn phải chiến thắng thôi. Cũng có nghĩa là nếu có thêm 1 dora đỏ đưa bài lên dama 40 fu 3 han thì lúc này dama dễ dàng hơn nhiều.
3. Phá tenpai cải thiện bài
Một quân cải thiện có thể cải thiện bài về mặt chờ và giá trị.
Trong nhiều trường hợp, chúng ta thấy bài có thể có kha khá quân cải thiện về mặt chờ. Thế nhưng, quân cải thiện nói chung chỉ thật sự mạnh nếu như cải thiện được cả về mặt giá trị nữa.
Nếu để đưa ra con số, 6 loại quân cải thiện chờ + giá trị là con số đẹp để quyết định ưu tiên cải thiện bài. Thể nhưng trong trận nhiều khi chả đi đếm và mình cũng vậy, nhìn bài quen mà thôi.
Các nhóm bài chính có khả năng cải thiện chờ cao và khiến chúng ta nghĩ đến cải thiện, chủ yếu là các nhóm dạng 3456 (4 renkei) và 3445 (nakabukure). Mỗi nhóm này có 4 loại quân cải thiện lên ryanmen, với 3456 là 2 4 5 7 trong đó 2 và 7 mang lại chờ 3 mặt, với 3445 là 2 3 5 6 trong đó 3 và 5 mang lại tiềm năng iipeikou. Vậy thì thêm 1 quân số giữa lẻ nữa là tạm đủ điều kiện 6 loại quân rồi.
Về mặt giá trị, thường yaku có thể thêm vào là tanyao hoặc pinfu. Dĩ nhiên là tanyao mạnh hơn hẳn pinfu rồi, có thể nói nếu chỉ thêm pinfu thì 6 loại quân cải thiện vẫn hơi ít.
Quân cho yaku 2 han (sanshoku là chính, lâu lâu có thể chanta chẳng hạn) ảnh hưởng rất lớn đến giá trị bài. Quân 5 đỏ lẻ hay dora số giữa có 2 quân cải thiện vừa tăng 1 han vừa lên chờ đẹp, nếu thêm được tanyao/pinfu thì còn mạnh nữa. Nhưng ít trường hợp có quân cải thiện kiểu này, trường hợp có thì số quân cải thiện cũng ít. Có thể nói là tình huống cải thiện kiểu này khó làm thay đổi quyết định Riichi +1 nhưng đáng để thay đổi quyết định Riichi chay.
Việc cải thiện sẽ có cơ hội thành công cao ở dòng 1, và sẽ bắt đầu kém khả thi từ nửa sau dòng 2. Với con số 6 loại quân khác nhau như đã đưa ra thì sẽ có khoảng hơn 20 quân có thể cải thiện bài được, có vẻ lớn như vậy nhưng thường thì cũng phải đợi đến 4 5 lượt. Tức là đến lượt 9 10 rồi thì sẽ gần như không kịp cải thiện trước khi có đối thủ Riichi. Các ví dụ phía dưới sẽ đều giả sử còn ở dòng 1.
Nếu như bài mình đủ to rồi thì lợi ích của cải thiện cũng giảm, vì cơ hội thắng to đã ở ngay trước mắt. Bài đang Riichi chay hoặc Riichi +1 được lợi nhiều nhờ cải thiện giá trị, còn nếu Riichi +2 thì Riichi luôn đã là 5200 ron và mangan tsumo rồi.
Ví dụ:
1.
=> Riichi +1, có nhiều quân cải thiện lên chờ đẹp (mỗi nhóm 4 renkei có 4 tức tổng là 8 tính cả chính 8m). Tuy nhiên các quân này không cải thiện về mặt giá trị, nên ở đây về cơ bản không đáng để đánh 9m. Hãy đánh 2p Riichi (2p dama là phương án tệ nhất!).
Nếu như bài này không có dora thì nghĩ đến phương án đánh 9m.
2.
=> 8 loại quân vừa cải thiện chờ vừa lên được Pinfu, nếu còn đủ sớm thì nên đánh 9m ưu tiên cải thiện.
Nếu bốc được 8m sau khi đã đánh 9m thì không ngần ngại furiten riichi. Về tỉ lệ thắng, furiten 3 mặt > chờ xấu > furiten ryanmen thường. 2p dama vẫn là phương án tệ nhất.
Nếu thay 2345p bằng 3445p thì cũng tương tự.
Trong ví dụ 1, nếu thay 99s bằng 88s thì dễ có tanyao, đánh 9m cũng hợp lí.
3.
=> Nhóm 4renkei 3456m có 4 loại quân cải thiện lên chờ đẹp, tanpin và 368m không chờ đẹp nhưng cũng thêm tanyao. 7s có 68s lên chờ đẹp, tanpin và 7s không chờ đẹp nhưng thêm tanyao. Đánh 1m là phương án hợp lí. Một lần nữa, nếu sau khi đánh 1m bốc 2m thì furiten riichi.
Nếu 5m cũng là quân đỏ tức là khi Riichi luôn sẽ được 5200 ron và mangan tsumo. Dễ Riichi luôn hơn, nhưng nếu trong 3 lượt đầu chẳng hạn thì vẫn có thể kì vọng vào cải thiện. Lúc này (đang giả sử nếu 5m là quân đỏ), nếu sửa 2347s thành 2345s thì có thể nói là đáng đánh 1m ở lượt 3-4.
Nếu trong ví dụ gốc 88p thành 99p thì không lên được tanyao, lúc này hãy đánh 7s Riichi luôn. Chỉ có 6 loại quân để lên Pinfu, kể cả 2m bị furiten, có vẻ chưa đáng để chờ cải thiện. Đương nhiên là càng Riichi luôn nếu 5m là 5 đỏ.
4.
=> Dama 40 fu 3 han. Giả sử lượt 3-4. Theo mình đây là một ví dụ không dễ.
Nếu đổi 33p thành 22p thì thành chờ 2m2p thuộc loại chờ xấu khá và khó cải thiện, Riichi là phương án tốt khi lượt còn đủ sớm.
Nếu đổi 22m thành 33m thì thành chờ 3m3p thuộc loại chờ xấu khó thắng và có 4 loại quân cải thiện, lúc này dama là phương án hợp lí, bài cũng đủ to nữa.
Nếu như đổi 1 quân 5 đỏ thành quân 5 thường thì thành tanyao 1 dora, lúc này dễ dàng Riichi hơn vì ta cần tăng giá trị bài.
Vậy thì làm gì với bài trong ví dụ gốc bây giờ? Thực tế trong trận đấu khi có bài này thì mình đã Riichi, với suy nghĩ đủ sớm, và trong shanpon một bên chờ 3 nhưng bên còn lại cũng chờ 2 vẫn kì vọng thắng được. Nhưng rõ ràng là dama cũng có nhiều cái hay.
5.
=> Nếu đánh 1m sau đó bốc được 4p hoặc 6p thì vừa tăng 1 han vừa lên chờ đẹp nhưng chỉ như vậy thì không hay bằng đánh 5p đỏ Riichi +1 luôn.
Nếu 8m không phải là dora thì đánh 1m tránh Riichi chay chờ xấu.
Nếu bốc 7s thay vì 9s thì 4p và 6p thêm cả pinfu nhưng có lẽ cũng không hay bằng Riichi luôn.
Nếu bài như sau:
thì dù quân cải thiện lên chờ đẹp không nhiều nhưng tăng giá trị lớn và cũng có các quân tăng giá trị khác, đủ để đánh 1m. Bốc 46p là tốt nhất, nhưng bốc 357p thì vẫn vừa thêm tanyao vừa tận dụng được dora đỏ, 4m lúc này cũng thêm tanyao pinfu. Quân cải thiện giá trị +2 han như 357p ở ví dụ này không kém hơn quân vừa cải thiện chờ vừa +1 han.
Tóm lại:
- Cải thiện chỉ thật sự mạnh khi cải thiện cả về mặt chờ lẫn giá trị. Trong đa số trường hợp chờ cải thiện không tốt bằng Riichi luôn.
- Dama chờ chủ yếu xoay quanh tanki hoặc shanpon số giữa.
- Phá tenpai cải thiện chờ chủ yếu xoay quanh các nhóm quân 4 renkei (3456) và nakabukure (3445).
Cũng có một số trường hợp bài dị có nhiều cách để thêm nhiều yaku nhưng hiếm gặp.
Trong mạt chược hiện đại, sức mạnh của Riichi ảnh hưởng đến tất cả các mặt của trò chơi, tất cả những thứ như chờ đẹp, chờ xấu, giá trị khi Riichi đều ảnh hưởng đến việc chúng ta xây bài cả. Trong phần xây bài cơ bản chúng ta sẽ thấy điều này.
