Không cái dại nào giống cái dại nào (3)

Một lỗi có vẻ khá lởm nhưng có lẽ ai cũng đã từng gặp phải. Trên thực tế điều gì đã xảy ra? Cũng không đến nỗi là ở đây tôi auto bốc 5m thì đánh 3m lấy shanpon. Tuy nhiên trong đầu tôi rõ ràng là định kiến kanchan 4m không đẹp và khi bốc 5m này thì tôi sẽ nghĩ ngay đến việc đánh cái gì đó để chờ đẹp hơn. Nhưng thảm hoạ trong tình huống này là ở chỗ, tôi đếm sót mất 1 trong 2 quân 1m đã ra bàn, và nghĩ rằng ở đây chờ shanpon còn 1 quân 1m và 1 quân 5m thì có lẽ chờ 1m ra vẫn dễ hơn là chờ kanchan 4m còn 3 quân.

Bỏ qua chuyện nếu đúng còn 1 quân 1m và 1 quân 5m thật thì liệu có tốt hơn kanchan 4m còn 3 hay không, rõ ràng chuyện đếm sót quân ở đây là thảm hoạ. Nhưng thảm hoạ đó trông vậy chứ không dễ phòng tránh một chút nào. Vậy thì, khi đang tenpai chờ xấu, ngoài nghĩ về các quân cải thiện lên chờ đẹp, thì ta có nên đầu tư thêm thời gian để nghĩ về các quân cải thiện lên chờ xấu tốt hơn không?

Nếu ở đây 11 thuộc 1 chất và 35 thuộc 1 chất khác (ví dụ 11m 35p và bỏ qua chuyện ta đã đánh các quân pin đi), thì lúc này ta sẽ phải nghĩ xem nếu bốc 3p, 5p, 1p, 7p, thậm chí 1m thì sẽ làm gì. Đếm trước tất cả các quân liên quan từ trước hoàn toàn không phải là dễ, nhưng nếu không đếm từ trước thì bốc được các quân trên sẽ rất dễ bị sót. Việc đếm như thế này liệu có làm ta mất khả năng đọc bài đối thủ không, hay là ngược lại, vì ta phải nhìn cả bàn để đếm nên lại thành ra dễ chú ý vào bài đối thủ hơn?

Ở đây 1135m là nhóm 4 quân, đã là nhóm nhiều quân thì tức là sẽ sinh ra thêm cái gì đó làm ta nhầm lẫn. Đó chính là quân 5m như trong hình, bởi vì bốc như vậy thì ra 11355. Ta có tới 3 lựa chọn khác nhau trong hình là 1m, 3m và 5m, nhiều lựa chọn thì khả năng sót cũng cao hơn. Ví dụ như ở đây ta đã biết từ trước kanchan 4m xấu chẳng hạn, thường thì ta hay thích shanpon nhưng giả sử bạn đã đếm được shanpon này mất 3 quân chứ không đếm sót như tôi. Đột nhiên bạn nhận ra rằng, a, có thể đánh 1m (phương án này dễ bị bỏ qua nhất nếu như ta tách 1135 thành 11 và 35), và cứ thế đánh luôn 1m, sau đó mới nhận ra 2m đã ra 2 chẳng hạn. Trên thực tế tôi đã nhìn thấy 2m ra 2 quân và kèm theo sót 1 quân 1m nên không chọn phương án đánh 1m này. 

Ngoài ra thì khi bốc 2m, nếu bạn đã biết rằng 1m đã hết thì sẽ nhận ra rằng không nên đánh 5m nguy hiểm, có thể đánh 2m hoặc 1m. Ta dễ chăm chăm vào các kết quả tốt đẹp, thế nhưng xử lí đúng những tình huống không tốt đẹp lắm mà không bị giật mình rõ ràng là rất quan trọng.

Các trường hợp đang chờ shanpon, ta cũng cần nghĩ trước xem nếu bốc được kanchan/penchan thì có đổi không. Thường thì ta hay thích shanpon hơn kanchan, penchan nên nếu không nghĩ trước thì rất dễ auto bốc đánh luôn.

(Nếu bạn để ý thì số 4m còn lại cũng là 4 chứ không phải 3. Tôi còn đếm nhầm cái này ngay từ đầu nữa.)

Không cái dại nào giống cái dại nào (2)

Bài có nhóm 4468s không đẹp đẽ mấy và rõ ràng ta kì vọng vào việc cải thiện với nakabukure. Nhưng ở đây, tôi bốc lên 3s, và trên thực tế tôi đã đánh 4s.

Hãy giả sử ở đây 68s thành 68p. Lúc này ta có thể lựa chọn đánh 4s từ nhóm 3 quân 344s, vừa giữ khả năng lên tenpai khi bốc các quân như 7p (pinfu sanshoku 1 dora), 5s (chờ xấu nhưng vẫn là sanshoku 1 dora), vừa giữ được khả năng cải thiện với nakabukure. Với tiềm năng sanshoku thì chuyện đánh 4m để giữ được khả năng giảm shanten của 4s (khi bốc 1p 4s) có vẻ không cần thiết lắm. 

Tuy nhiên hãy một lần nữa ghi nhớ trong đầu: Nhóm nhiều quân luôn có khả năng bốc được các quân gây ra nhầm lẫn. Trong bài trước là nhóm 5 quân, ở đây là nhóm 4 quân 4468s. Lúc này bốc được 3s thì điều gì xảy ra? Ta tạo được 34468s, và bài có thể lên tenpai chờ đẹp không chỉ với 7s mà còn với cả 5s nữa.

Thật ra thì sau khi đánh 4s, bốc 5s tuy không được tenpai chờ đẹp nhưng vẫn được tenpai to vì có sanshoku. Nhưng rõ ràng là đánh 4m, bốc 5s đánh 8s thành bài chờ đẹp có một nửa cơ hội sanshoku vẫn tốt hơn nhiều. Hơn nữa nếu bốc được man cải thiện hình dạng thì cũng vẫn dễ mất sanshoku.

Vậy ở đây với nhóm 4 quân 4468, ta cần lường trước được các khả năng bốc của nhóm này. Tình huống thực tế này, các quân bốc thêm còn có thể tạo yaku nữa nên còn dễ sai sót hơn. Ở đây ta có thể bốc các quân nào liên quan đến nhóm 4468s ngoại trừ 7s và 3s đã phân tích?

- Bốc 4s lên tenpai chờ xấu. Ta cần suy nghĩ xem khi bốc 4s hay 1p thì riichi luôn hay đánh 8s. Có lẽ đánh 4m riichi sẽ tốt hơn, vì đánh 8s thì các quân cải thiện lên chờ đẹp sẽ không làm tăng giá trị bài. Ta cũng cần nhớ số 7s đã ra bàn, thậm chí là cần biết số quân man có thể cải thiện bài đã ra bàn.

- Bốc 5s thành dạng 1 shanten thiếu block với 3 quân lẻ là nakabukure 3445m, aryanmen 4456s, 8s và dĩ nhiên quân lẻ yếu nhất là 8s. Nhưng nếu nghĩ điều đó là "dĩ nhiên" một cách quá mức thì khi đổi lại nhóm 4468 thành 2246 chẳng hạn, lúc này bốc 3 sẽ đánh 6 trong khi phải đánh 2 mới đúng.

- Bốc 8s được nhóm 44688s. Lúc này đánh 4m thì số quân lên tenpai sẽ cao nhất, nhưng sẽ chắc chắn riichi +1 chờ xấu, khác với khi bốc 3s được 34468s sẽ được tenpai chờ đẹp và dễ to khi bốc 5s 7s. Ta sẽ cần cân nhắc trước chuyện khi bốc 8s thì có đánh 4m không, hay là sẽ đánh 1p về 2 shanten để lấy thêm tanyao. Đương nhiên sẽ cần đếm các quân liên quan, cũng như xác định đến lượt nào thì đánh 1p là quá muộn. Nếu không nghĩ trước thì ở đây bốc 8s sẽ phản xạ đánh 4m luôn mà không nhận ra có thể đánh 1p.

- Bốc 2s được nhóm 24468s, là nhóm 5 quân dở nhất từ đầu đến giờ. Ở đây nếu đánh 4m thì cũng chắc chắn riichi +1 chờ xấu, và cũng dễ chờ kanchan hơn so với khi bốc 8s được 44688s sẽ dễ chờ shanpon 1p + x dễ thắng hơn kanchan 3s, 5s hay 7s. Nhưng nếu đánh 1p thì rõ ràng dở hơn hẳn so với phương án đánh 1p sau khi bốc 8s. Cũng có thể cân nhắc đánh 2s giữ lại khả năng cải thiện của nakabukure, phương án này có vẻ hay hơn đánh 1p luôn vì lúc bốc được quân man để cải thiện thì bây giờ đánh tiếp 1p thôi, dù sao đánh 1p từ đầu thì 2s vẫn thừa ra vì bài chỉ còn 1 đôi 4s. Tuỳ số quân liên quan và lượt để xác định giữa 4m và 2s phương án nào đỡ dở hơn, tôi sẽ thiên về đánh 4m hơn vì ở đây bốc được man cải thiện hình dạng thì cũng không cải thiện được giá trị. Nếu không suy nghĩ từ trước thì bốc 2s chắc chắn sẽ bị đơ, nếu không viết bài này thì chính tôi cũng sẽ không nghĩ đến.

- Bốc 6s được nhóm 44668s, nói chung là đánh 4m thôi. Đánh 8s thì mất 7s giảm shanten lên tenpai chờ shanpon 1p-4s, so với trường hợp trên bốc 2s đánh 2s mất 3s giảm shanten lên tenpai chờ kanchan 7s, shanpon đẹp hơn nên giá trị của 8s ở đây cao hơn giá trị của 2s ở trên một chút. Đánh 1p thì còn lại 44668 không tốt bằng 44688 ở trên do khả năng tạo 1 bộ + 1 đôi của 44688 tốt hơn hẳn, giờ đánh 1p mà bốc được 5s thành 445668 là mất đôi. Đánh 4m luôn thì bốc được 5s lên tenpai cũng có thêm iipeikou.

Không cái dại nào giống cái dại nào (1)

Lỗi lầm là một phần của mạt chược. Không ai muốn mắc lỗi nhưng bằng cách này hay cách khác sai lầm vẫn xảy ra. Có những lúc sai lầm nhìn thật ngớ ngẩn nhưng tại sao ta vẫn cứ mắc vào?

Những gì ta đã nắm chắc thì khả năng sai sót sẽ thấp hơn. Chẳng hạn như khi bài 2 dora, chờ đẹp, không có yaku thì sẽ khó có chuyện ta không bấm Riichi. Dần dẫn những cái mà trước đó ta nắm chưa chắc, ngày mai ta sẽ nắm được chắc hơn, và khả năng sai lầm sẽ giảm đi. Vấn đề nào ta chắc 100% thì dù thế nào cũng không sai sót được. Nhưng chỉ cần con số đó xuống 99% thôi, thì sẽ có lúc 1% sai lầm xảy ra. Thường thì con số thật sẽ cách xa 100% khá nhiều, đặc biệt là đối với tôi. Cứ nói là tập trung hơn thì sẽ đỡ được sai lầm, thì cũng đúng, nhưng củng cố kiến thức của bản thân lên gần mức hoàn thiện càng nhiều càng tốt cũng rất quan trọng.

Vậy nên mỗi lúc mắc sai lầm, nếu có thể rút ra được bài học gì đó thì tôi sẽ cố gắng viết lại ở đây. Để bản thân nhớ được là chính thôi. Cũng rất khó vì sai lầm có thể mọc ra từ tất cả các thể loại xó xỉnh, nhớ chỗ này lại quên chỗ khác.

Khi bốc được 5p đỏ ở đây thì tôi đánh 7p.

Nếu giả sử cho bài này từ đầu và sắp xếp theo đúng thứ tự thì có lẽ khả năng tôi mắc sai lầm ở đây sẽ nhỏ hơn. Lựa chọn sẽ là đánh 2m hoặc 7p mà thôi, và dựa vào số quân có ích đã ra bàn cũng như khả năng tạo tanyao thì đánh 2m rõ ràng là đúng hơn rồi.

Vậy lúc đó đầu tôi đã hoạt động thế nào?

Lúc đó trước khi bốc 5p đỏ, tôi đang suy nghĩ đây là bài 2 shanten thiếu block. 233m là 1 block, 6667p là 1 block, 23345s là 2 block. Các quân lẻ của bài là 2m trong ryanmen đôi 233m, 4p và 7p trong 6667p. 6667p là quân lẻ có khả năng tạo 1 bộ + 1 đôi tốt và phối hợp tốt với ryanmen đôi 233m. Nếu bốc 14m thì đánh 3m thôi, tạo thành dạng bài không đôi có nhóm 4 quân dễ tạo đôi. Bốc 3p thì là bốc dính vào quân lẻ trong bài thiếu block, tạo thành bài đủ 5 block, lúc này thì lựa chọn giữa 2m và 7p và đánh 7p lợi hơn. Bốc 14s thì đánh 4p, giữ 6667p phối hợp với 233m.

Khi bốc lên 5p thì quả thật đã tạo được 1 bộ + 1 đôi từ 6667p rồi, thuận theo đà suy nghĩ thì đánh 4p thôi! Vì trước đó đã phân tích bài 2 shanten thiếu block với các quân lẻ là ryanmen đôi 233m, 4p và 6667p như ở trên rồi nên thành ra như vậy. Nếu bốc 8p chẳng hạn thì suy nghĩ đó chẳng có gì sai. Nếu 4p mà là 3p chẳng hạn thì rõ ràng đánh 3p cũng chẳng có gì sai nốt.

Nhưng thực tế với 46667p thì tôi cũng đã có ý niệm rằng đó có thể là 4 + 6667, cũng có thể là 4666 + 7. Ở đây thì 233m là ryanmen đôi nên tôi dễ nghĩ theo kiểu 4 + 6667 hơn. Nhưng nếu 233m thành 337m chẳng hạn (giả sử bỏ qua chuyện tôi đã đánh 89m) thì cách tách thành 4666+7 cũng quan trọng, bởi khả năng tạo 1 bộ + 1 đôi không còn mạnh nữa do không có ryanmen đôi, lúc này bốc 14s chẳng hạn thì thiên về đánh 7p chứ không phải 4p. Vì vậy nên tôi nghĩ rằng thay vì đánh 4p thì có thể đánh 7p, và đúng thế, đánh như vậy thì 3p sẽ thành quân có ích.

Chấm hết! Khi tôi nhận ra rằng có cái gì đó sai sai thì đã quá muộn.

Nếu giả sử cho luôn bài sau khi bốc 5p đỏ từ đầu mà không qua bước 2 shanten trước đó:

Thì ta có thể thấy đây là bài 5 block và ta sẽ phải so sánh giữa 2m và 7p. Nhưng vì dòng suy nghĩ của tôi lại như theo trình bày ở trên nên đến đây tôi đã mắc sai lầm.

Vậy tôi có thể làm gì để lần sau không phạm sai lầm tương tự? Nếu nói rằng sau khi bốc 5p cần phải phân tích lại cả bài, thì cũng không phải là sai, tuy nhiên tenhou chỉ có vài giây suy nghĩ nên rất có thể lúc nào bốc quân cũng phân tích lại cả bài thì sẽ hết giờ. Cũng có thể khi bốc 5p này thì nên kéo quân 5p này vào đúng vị trí giữa 46p thì sẽ dễ nhìn hơn, tuy nhiên như vậy sau đó sẽ tắt chức năng tự xếp bài và phải bật lại. 

Hoặc là thay đổi dòng suy nghĩ từ trước đó, thay vì chỉ nhìn nhận 46667 là 2 quân lẻ, thì hãy nhìn nhận đây là nhóm lai giữa 1 block và 2 block, có thể tách thành 466 + 67 hoặc 46 + 667, và chỉ có cách 46 + 667 mới dẫn đến được suy nghĩ khi bốc thêm 5p thì sẽ chọn giữa 2 trong 233 và 7 trong 667. Phải nhìn được cả dạng 1 block và 2 block, nếu chỉ nhìn dạng 2 block thì cũng sẽ dẫn đến các sai lầm khác. Thay 2m bằng 7m chẳng hạn (vẫn giả sử không đánh 89m trước đó):

Nếu ta coi 46667p là 2 block thì tất sẽ dẫn đến kết quả là khi bốc 14s sẽ đánh 7m. Phải nhìn nhận được 46667p là 1 block thì mới nhận ra khả năng giảm shanten của 7m, và nhận ra được phải so sánh giữa 7m, 4p và 7p ở đây. Tức là phải thuộc được tất cả các tính chất của nhóm 46667p thì mới có thể đảm bảo tránh được sai lầm trong tình huống này. Nhưng lúc khác gặp các nhóm quân khác thì sao, liệu có thể thuộc hết tất cả các nhóm trơn tru không? Lúc trong trận, khi nhẩm lại tính chất của nhóm quân này trong đầu thì liệu còn có thể nhìn bài đối thủ được không?

Các nhóm 5 quân có thể coi như 1 block (2 quân lẻ) hoặc 2 block bao gồm:

- Nhóm 3 quân giống nhau + 2 quân lẻ, chính là 46667 ở trên, hoặc là 46668.

- Aryanmen + 1 quân lẻ ví dụ 22346.

- Nakabukure + 1 quân lẻ ví dụ 23346.

Từ giờ tôi sẽ suy nghĩ cẩn thận hơn khi bài có các nhóm quân này. Hãy thử thay các nhóm quân này vào 46667 ở trên xem.

1.

Nhóm 46668 không có quân bốc nào đặc biệt như kiểu 46667 bốc 5. Bốc 5p thì đánh 8p, bốc 7p thì đánh 4p. 

Bốc 14s thì tạo ra tình huống phức tạp nhất. Đánh 8p tốt hơn đánh 4p rồi vì nếu đánh 4p mất 3p lên chờ đẹp. Nhưng một phương án khác dễ bị bỏ quên là đánh 3m. Khi đánh 8p sẽ thành bài 1 shanten thiếu block với ryanmen đôi + 4666 tạo đôi tốt, số quân lên tenpai của phương án này là tốt nhất. Còn đánh 3m tức là chốt ryanmen, tạo thành dạng bài không đôi với 2 nhóm 4 quân tạo đôi tốt là 4666 và 6668. Số quân mang lại tenpai sẽ thấp hơn đánh 8p, nhưng số quân mang lại tenpai chờ đẹp của 2 phương án này tương đương nhau, và đánh 3m thì dễ pinfu hơn một chút. Trong tình huống cụ thể này nếu bốc 4s thì đánh 8p có vẻ trội hơn vì khả năng tanyao cao hơn, còn nếu bốc 1s thì có thể đánh 3m tăng khả năng chờ đẹp và pinfu.

Quả là không hề dễ, khi viết ra mới thấy là dễ mắc sai lầm đến mức nào. Nếu như bài có 2 nhóm 4 quân tách hẳn nhau ra như là 4666p, 6668s thì lại là chuyện khác. Gộp chung vào thành 46668 thì ta rất dễ nghĩ rằng nên đánh quân 8 trong này vì nó yếu hơn quân 4. Đúng là nhiều trường hợp nên đánh quân này thật nhưng sẽ có lúc có phương án khác, như là bốc 1s có thể đánh 3m ở trên. Các quân thay đổi một ít thôi cũng sẽ có thể tạo ra các yaku khác.

Nếu thay bằng nhóm 35557 thì giữa 3 và 7 sẽ không có sự chênh lệch như giữa 4 và 8 trong 46668.

Vì 3 và 7 đều là quân lẻ số giữa nên sẽ có thể nảy sinh một sai lầm khác ở đây đó là đánh 2m khi bốc được 14s. Về cơ bản vẫn nên đánh 3p hoặc 7p giữ ryanmen đôi + nhóm tạo đôi tốt.

2.

Khi bốc 5p thì đừng quên rằng đánh 8p sẽ tốt hơn đánh 5m, tương tự bốc 7p đánh 4p, do có khả năng tạo pinfu. Bốc 4m thì cần so sánh 3 nhóm tạo đôi tốt, nói cách khác là so sánh giữa 3m 4p và 8p, nói chung sẽ đánh 8p. Bốc 14s thì so sánh giữa 3 quân lẻ 5m, 4p và 8p, ở đây 8p cũng yếu nhất.

3.

Điểm cần chú ý ở đây vẫn là khi bốc 14s thì 7m vẫn có chức năng giảm shanten và nên đánh 8p. Nếu quá tập trung vào nhóm 46668p thì sẽ dẫn đến đánh 7m.

4.

Khi bốc 5p được 223456p và nhớ đánh 2m. Bốc 1p 4p cũng đánh 2m. Bốc 1s 4s thì đánh 6p giữ aryanmen + ryanmen đôi chứ đừng đánh 2m hay 2p.

5.

Khi bốc 14s thì hãy đánh 2s chứ lúc này lại đừng đánh nhầm 7m hay 6p. 2s trong nhóm aryanmen nhưng vẫn yếu hơn 7m, 6p về khả năng tạo ryanmen khi bài không có ryanmen đôi.

6.

Khi bốc 14s thì so sánh giữa 3 quân lẻ là 2m trong ryanmen đôi, nakabukure 2334p và 6p. Vì không có quân lẻ loại tạo đôi tốt nên aryanmen sẽ không mạnh, 2m thành quân lẻ yếu nhất. Một sai lầm khác có thể gặp ở đây là đánh 3m. 23346 có khả năng tạo đôi khá tốt, tạo được 1 bộ 1 đôi nếu bốc 3 5 6, tuy nhiên ta không thể phá đôi trong ryanmen đôi và làm mất sức mạnh của nakabukure chỉ để đổi lấy khả năng tạo đôi ở mức như vậy. Khi bốc 1m 4m thì đánh 3m, giữ lại khả năng tạo đôi của 23346, nhưng nếu bốc 3m thì đừng dại mà đánh 2m vì 2333m tạo đôi tốt hơn 23346 nhiều.

7.

Bốc 14s thì nói chung dù 6p có khả năng tạo chờ 3 mặt nhưng 2334 và 6 trùng quân có ích, nên số quân lên tenpai sẽ kém so với đánh 6p giữ 7m.

Xây bài cơ bản (9): 2-3 shanten thừa block

Ta đã làm quen với dạng 1 shanten 6 block, với dạng này thì nói chung sự lựa chon của ta chỉ là phá đi block nào. Nhưng với số shanten lớn hơn thì ta đứng trước nhiều lựa chọn hơn. Số shanten lớn thì bài đa dạng, trong bài này tôi sẽ tập trung vào 2 nhóm tình huống hay gặp sau:

- Phá 1 block giữ quân lẻ, hay đánh quân lẻ giữ 6 block

- Phá 1 block giữ 5 block đẹp nhất có thể, hay đánh quân từ nhóm 3 quân giữ 6 block

Trong bài này vẫn giả sử là bài đã có sẵn đôi rồi. Lựa chọn phá block dễ dàng được đặt ra khi bài 6 block, đó là vì khi bài 6 block, dù có phá 1 block thì vẫn còn đủ 5, tức là số shanten không tăng, ngược lại với khi có 5 block hoặc ít hơn thì phá block đồng nghĩa với tăng số shanten. Nhưng đương nhiên cái giá phải trả khi phá block luôn là mất khả năng chuyển block đó thành bộ. Ta hãy phân tích xem các yếu tố nào giúp ta đưa ra quyết định.

1. Quân lẻ so với block thừa

Ví dụ:

Bài đang có 6 block. Dĩ nhiên, về mặt tốc độ, quân lẻ loi nhất bài đang là Pei. Nhưng ngoài lựa chọn cứ đơn giản đánh Pei, ta có thể có phương án nào khác không?

Khi bài 6 block xa tenpai, một lựa chọn khác có thể được đặt ra đó là phá 1 block. Giả sử bỏ Pei ra thì trong bài này block nào yếu nhất, chính là 12m. Dĩ nhiên block thì luôn có chức năng giảm số shanten, khi phá block như thế này thì ta mất đi cơ hội lên 1shanten với 3m. Nhưng đổi lại cái ta thu được là gì? Đương nhiên là sức mạnh của quân lẻ, mà ở ví dụ này là khả năng phòng thủ của Pei. Đúng là ta mất cơ hội lên 1 shanten với 3m nhưng số shanten của bài thì vẫn là 2 chứ không bị tăng lên như khi phá block với bài 5 block trở xuống, nếu bốc vào các block khác thì vẫn lên được 1 shanten.

Hơn nữa, khi lên 1 shanten thì ta không thể giữ được block thứ 6, chức năng giảm shanten của 12m sẽ mất ngay khi ta lên 1 shanten.

Bài trên: đánh Pei lượt trước, bốc 7s. Bài dưới: đánh 1m lượt trước, bốc 7s. Lượt trước nếu đánh Pei thì lượt này ta phải đánh 1m hoặc 2m và giữ lại 1 trong 2 quân lúc này đã trở nên khá vô dụng. Nếu lượt trước đánh 1m thì lượt này ta chỉ cần đánh tiếp 2m, vẫn giữ lại được Pei có thể sử dụng để phòng thủ.

Vì các lí do trên nên thật ra cái thiệt của lựa chọn phá block không quá lớn, khác hẳn các trường hợp 5 block hoặc ít hơn. Chúng ta sẽ so sánh sức mạnh của block yếu nhất với sức mạnh của quân lẻ để đưa ra quyết định. Nhưng như ta đã biết, so sánh những thứ không tương đồng thì không thể tuyệt đối và luôn mang màu sắc cá nhân.

Như trong ví dụ trên, ta có thể so sánh như thế nào? Block 12m là block yếu nhất bài, ta chỉ có khả năng giảm số shanten khi bốc 3m. Dĩ nhiên hi sinh tốc độ không phải chuyện dễ dàng. Nhưng nếu block 12m này được sử dụng thì ta cũng sẽ mất đi tanyao, nên lợi ích của block này càng giảm.

Nếu thay 68m bằng một ryanmen như 78m chẳng hạn, tôi nghĩ rằng lựa chọn đánh 12m ở đây là rất rõ ràng. 5 block còn lại đều mạnh và 12m làm mất tanyao. Sức mạnh của block không nằm chỉ ở chính block đó, mà còn ở sức mạnh của các block còn lại nữa.

Nếu thay 68m bằng 89m thì sao? Lúc này đánh 12m hay 89m thì cũng vẫn không có tanyao, giờ thì cả 2 block này đều không còn quá yếu so với các block khác nữa. 2 block này cũng tương đương nhau nên giờ nói phá 1 block thì ta cũng không biết nên phá block nào. Phá block vẫn có cái lợi là giữ được Pei phòng thủ nhưng ở đây khó hi sinh tốc độ hơn nhiều và thường thì ta sẽ đánh Pei.

Khả năng phòng thủ thật sự của Pei ở đây cũng cần được xem xét. Nếu như Pei chưa ra bàn thì chưa chắc sử dụng để phòng thủ đã tốt. Nếu Pei ra bàn 2-3 rồi chẳng hạn, thì rõ ràng đây là quân rất tốt để thủ, sức mạnh sẽ khác hẳn. 

Còn có yếu tố gì khác? Bài mình đang không có dora. Nếu sử dụng block 12m, thì khi tenpai sẽ dễ thành Riichi chay. Nếu như bài đang 2 dora chẳng hạn, thì sử dụng block 12m làm mất tanyao cũng không phải điều gì quá nghiêm trọng, hi sinh tốc độ khi bài 2 dora xót hơn khi bài 0 dora rất nhiều.

Còn cả lượt nữa. Nếu lượt sớm thì ta chưa quá cần khả năng phòng thủ lắm. Nhưng nếu dòng 2 rồi thì rất dễ vài lượt nữa sẽ có người Riichi, 1 quân Pei này không chỉ có thể tạo ra khác biệt giữa phòng thủ thành công và không thành công, mà còn có thể tạo ra khác biệt giữa thắng được và không thắng được.

Khi bài đã có sẵn khả năng phòng thủ rồi thì lợi ích đến từ khả năng phòng thủ của 1 quân lẻ cũng giảm đi. Nếu thay bộ 234s bằng ankou rồng hay gió chẳng hạn, thì kèm theo chuyện mất tanyao, khả năng phòng thủ của cả bài mình cũng tốt hơn, không có Pei thì cũng vẫn dễ phòng thủ thành công. Chính 12m cũng có thể có khả năng phòng thủ nếu như 1m hoặc 2m đã an toàn với 2 người chẳng hạn.

Nếu như ta chỉ chơi mạt chược ở tầm bình thường thì có lẽ chẳng có vấn đề gì với việc cứ đánh Pei ở ví dụ ban đầu. Nhưng khi tiến đến tầm trình độ cao hơn, ta không thể không cân nhắc đến chuyện đối thủ chơi chuẩn và đến tầm giữa-cuối dòng 2 sẽ ít nhất có 1 người Riichi. Như đã nói ở ngay bài đầu phần Riichi, sức mạnh của Riichi ảnh hưởng đến quyết định của chúng ta khi chưa có que Riichi xuất hiện trên bàn, để giảm tỉ lệ bị ron thì ngoài chuyện phòng thủ chuẩn ra thì quyết định đánh ở những tình huống thế này cũng rất quan trọng. Khi bài 5 block hoặc ít hơn thì ta sẽ khó có thể đánh block lùi shanten nhưng khi có 6 block thế này, khi Pei đã ra bàn 1 hoặc hơn thì tôi sẽ đánh 1m để ưu tiên giữ quân an toàn (giả sử không có dữ kiện gì thêm về các đối thủ).

Ở trong ví dụ này thì ta so sánh khả năng giảm shanten của block yếu nhất với khả năng phòng thủ của quân an toàn. Cũng có những tình huống khác quân an toàn có chức năng cải thiện hình dạng, giá trị, thậm chí có nhiều hơn 1 chức năng. Với số shanten lớn hơn nữa thì ta cũng có nhiều hơn 1 quân lẻ, lại càng có nhiều thứ để đem so sánh.

Vậy tóm lại ta có các yếu tố sau để cân nhắc:

- Vai trò của quân lẻ. Thể hiện ở khả năng cải thiện hình dạng, cải thiện giá trị, và phòng thủ. Khi quân có các khả năng trên thì còn phải xác định bài mình có cần đến khả năng đó nhiều không? Chẳng hạn như hình dạng bài mình đủ đẹp chưa với quân cải thiện hình dạng, bài mình đủ to chưa với quân cải thiện giá trị, bài mình có tài nguyên phòng thủ đủ chưa với quân có khả năng phòng thủ, và hiện tại đang là lượt mấy, còn đủ thời gian cải thiện không và đã sắp đến giai đoạn có người tenpai để ta chuẩn bị thủ chưa.

- Vai trò của block yếu nhất. Block yếu nhất bài là gì và vai trò của block đó với bài mình là gì? Nếu không xác định được block yếu nhất hay nói cách khác bài nhiều block yếu tương đương nhau thì tức là khó phá 1 trong các block đó. Nếu block yếu nhất nhưng vẫn giúp ích cho bài thì cũng khó đánh, nhưng nếu việc chuyển block đó thành bộ làm giảm giá trị bài và/hoặc khiến cho bài nhỏ thì block đó yếu và dễ phá hơn.

Ta hãy xem thêm một số ví dụ:

1.

Theo quy tắc đếm block được nêu ở bài trước thì 2445s là 2 block, đây là bài 6 block. Về mặt tốc độ bình thường thì có thể đánh Hatsu hay Chun là tốt nhất. Tuy nhiên với bài 6 block thì ta cần so sánh xem phương án phá block liệu có hay hơn không.

Ta thấy các block yếu trong bài này là 12p và 24s. Giờ nếu ta đánh 1p thì sao? Bài sẽ vẫn còn đủ 5 block nên số shanten không tăng. Sau đó nếu ta bốc được thêm Hatsu hoặc Chun thì sao? Giả sử bốc Hatsu, ta tiếp tục đánh 2p và lúc này ta có thể thấy rằng bài mình có 5 block sử dụng được cho honitsu, nếu honitsu + 2 yakuhai là mangan mở, hoặc honitsu + 1 yakuhai vẫn là 3900, ta có thể dễ dàng pon yakuhai cũng như chii 3s, có thể gọi các quân sou khác nữa tuỳ tình huống. Nếu ta giữ block 12p thì có thể bốc 3p thật đấy nhưng so sánh bài khi đó với bài có cơ hội mangan thì rõ ràng giá trị giảm nhiều. Đánh Hatsu hoặc Chun sẽ đều làm mất khả năng bốc được thêm và cũng làm mất khả năng phòng thủ của các quân này, cả Hatsu và Chun đều có khả năng cải thiện giá trị lẫn khả năng phòng thủ. Bài chúng ta hiện tại rõ ràng cần giá trị đó, nếu vẫn giữ 6 block thì rất dễ dẫn đến riichi chay chờ xấu hoặc là khi gọi Haku thì bài xấu 1000 điểm. Ta quan tâm đến khả năng mangan và tránh khả năng riichi chờ xấu từ khi còn xa tenpai. Ngoài ra bốc thêm 2p làm đôi thì cũng có thể theo hướng tanyao.

Có thể nói thêm nhiều điều về honitsu nữa nhưng đây là một trong những trường hợp cơ bản của việc áp dụng yaku này. Bài 6 block thì có thể đánh block yếu nhất, giữ lại các quân rồng gió để khi bốc được thêm thì đủ 5 block cho honitsu và có khả năng gọi để lấy bài to. Nếu Hatsu, Chun ở đây là gió khách thì ta vẫn có thể đánh 12p. Nếu dora là 4s chẳng hạn thì ta hãy đánh Hatsu hoặc Chun như bình thường, vì lúc này giá trị bài cũng ổn rồi.

2.

Bài 6 block, tôi cho rằng đánh 1m ở đây là hợp lí nhất. Nếu sử dụng block 13m thì bài sẽ thành riichi chay chờ xấu. Hatsu dora khó sử dụng nhưng nếu bốc được thêm thì ta sẽ có cơ hội mangan. Đánh 1m thì bài cũng vẫn còn 5 block và ta cũng có khả năng tanyao với 5 block này.

Đánh Hatsu dora muộn có thể bị trừng phạt, nhưng ta phải xem bài mình có cần đến yakuhai dora không. Ở đây thì cần, vì đánh Hatsu sử dụng 6 block ở đây dễ dàng dẫn đến riichi chay chờ xấu, ta hãy chấp nhận nguy cơ của việc giữ Hatsu muộn, và thật ra bài mình xấu rồi, không bốc được thêm Hatsu thì về sau giữ hẳn không đánh luôn và về thủ cũng không có gì đáng tiếc. Nếu bài như sau:

Thì ở đây, hướng đến riichi với các block hiện tại đã đủ giá trị rồi, ở lượt sớm khả năng đối thủ pon được Hatsu dora này còn thấp thì hãy đánh Hatsu luôn. Hatsu dora lẻ khó sử dụng nên khi bài đủ giá trị rồi thì không cần nắm lấy khả năng sử dụng nhỏ đó nữa. Khác với khi bài 0 dora như ở trên, nếu không có Hatsu thì sẽ không có giá trị. Bài có giá trị rồi thì nếu giữ muộn, đến lúc tenpai hoặc gần tenpai ta cần phải đánh thì có thể sẽ là quá muộn.

3.

Ở đây nếu giữ 6 block thì đánh 3 hoặc 6s nhưng có lẽ bạn cũng cảm thấy đánh thế sai sai nhỉ? Nếu yakuhai dora là quân lẻ khó sử dụng thì 4renkei 3456s hay nakabukure là quân lẻ dễ sử dụng hơn nhiều. Ta cứ đánh 1m để giữ lấy cơ hội tanyao và dễ pinfu hơn. Ở đây có 1 dora đỏ thì đánh 1m vẫn lợi hơn hẳn, dù có 2 dora đỏ rồi thì tôi nghĩ đánh 1m vẫn hợp lí hơn, quân lẻ 4renkei ở đây vẫn có khả năng cải thiện hình dạng tốt kèm với khả năng cải thiện giá trị khi thêm tanyao và khả năng nhỏ thêm sanshoku.

Nếu bài như sau:

Ở đây vẫn nên đánh 1m chứ không phải là 7s. Nếu sử dụng block 13m thì bài nhỏ, ta cần tiềm năng tanyao, sanshoku của 7s. Nếu có 2 dora chẳng hạn thì dễ đánh 7s hơn, bốc được 2m thì đánh 35p là bài đẹp giá trị tốt rồi, không nhất thiết phải sử dụng 7s thì bài mới to. Nếu 1 dora thì hơi khó quyết định, đánh 7s bốc 2m bài sẽ hướng đến pinfu 1 dora đủ tốt nhưng đó chỉ là 1 loại quân, mà hoàn thành bài với 5 block còn lại hay bốc các quân liên quan đến 7s thì có thể có tanyao sanshoku, khả năng lên mangan sẽ khá lớn.

So sánh block yếu nhất với quân lẻ khi bài 6 block là một vấn đề khó nhằn, nhưng thực hiện được thì kết quả của bạn sẽ tốt lên nhiều. Giá trị bài trung bình cũng như tỉ lệ phòng thủ thành công của bạn sẽ đều tăng, nhưng coi chừng lạm dụng phá block nhiều quá thì lại giảm tỉ lệ thắng nhiều.

2. 1 shanten peak

Khi 1 shanten thì tiến thêm 1 bước nữa là tenpai, lúc này ta có thể thắng. Nhưng khi 2 shanten, tiến thêm 1 bước nữa mới là 1 shanten, lúc này ta chưa thể thắng và phải lên tenpai mới thắng được. Từ 1 shanten lên tenpai cũng khó hơn hẳn từ 2 shanten lên 1 shanten.

Vì vậy khi 2 shanten, trong đa số trường hợp, thay vì đánh thế nào để dễ lên 1 shanten nhất, ta sẽ đánh làm sao để khi lên 1 shanten thì 1 shanten đó có khả năng lên tenpai tốt nhất. Cách đánh như vậy được gọi là "1 shanten peak" (tiếng Nhật dùng đúng từ này chứ đây không phải là dịch). Khi bài 6 block thì vấn đề thường gặp nhất của lí thuyết 1 shanten peak, đó là đánh block yếu nhất (áp dụng 1 shanten peak) hay là đánh 1 quân từ block 3 quân để giữ cả 6 block, tăng tối đa số quân lên 1 shanten.

Ví dụ:

Ta nên đánh gì ở đây? Bạn có lẽ sẽ nghĩ đến 1 trong các phương án sau: 

- Đánh 1m hoặc 3m thì ta sẽ mất 4 quân 2m có ích, còn lại 5 block, lúc này 5 block còn lại trông khá đẹp, ta còn lại 3 đôi.

- Đánh 4p chốt ryanmen 34p từ nhóm 3 quân thì ta sẽ chỉ mất 2 quân 4p thôi, nhưng lúc này số block sẽ vẫn là 6.

- Đánh 2s thì cũng chỉ mất 2 quân 2s và cũng còn lại 5 block. Khác biệt so với đánh 13m là ta còn lại 2 đôi.

Hãy so sánh các phương án này. So với đánh 13m thì khi đánh 4p, số quân để lên 1 shanten sẽ nhiều hơn 2. Tuy nhiên, đánh 4p thì tức là giữ lại 6 block. Khi 1 shanten thì không thể giữ lại cả 6 block và phải phá đi 1. Lúc này mới phá block thì 1 shanten này sẽ yếu hơn so với 1 shanten có được khi phá block từ bước 2 shanten.

Bài trên: Sau khi đánh 1m bốc hoặc pon được Haku, ta chỉ cần đánh tiếp 3m và có bài 1 shanten hoàn hảo. Bài dưới: Sau khi đánh 4p bốc hoặc gọi được Haku, ta cần đánh 1m hoặc 3m, dù đánh gì cũng sẽ thừa ra 1 quân không giúp ích gì, và mất khả năng bốc hoặc pon được 4p 2s so với bài trên.

Ngoài ra, bài 6 block thì khó giữ quân an toàn hơn là 5 block. Giả sử lượt sau bạn bốc được quân an toàn:

Với bài trên, bốc được quân an toàn thì đơn giản là ta đánh tiếp 3m giữ lại quân an toàn. Với bài dưới, ta đã đánh 4p để ưu tiên số quân lên 1 shanten, giờ muốn tiếp tục giữ số quân lên 1 shanten đó thì chỉ có thể đánh tiếp quân an toàn mà thôi. 

Đánh 2s thì sao? 22s cũng chỉ mất 2 quân 2s và vẫn giữ 5 block, nhưng vì bài có đôi Haku nên nói chung 13m yếu hơn 22s. Ta đã biết ở phần 1 shanten rằng khi có đôi yakuhai thì đôi thứ 3 mạnh hơn kanchan, penchan. Ở đây 2 shanten vẫn tương tự như vậy, đánh 1m hoặc 3m giữ 3 đôi sẽ làm cho bài 1 shanten thu được sau khi pon hoặc bốc được Haku mạnh hơn hẳn so với 1 shanten thu được khi đánh 2s:

Rõ ràng là bài trên sau khi đánh tiếp 3m tốt hơn bài dưới sau khi đánh tiếp 2s. Hoặc là sau khi bốc 25p, 4p thì 1 shanten khi trước đó đánh 13m sẽ mạnh hơn so với 1 shanten khi trước đó đánh 2s:

Bài trên, sau khi đánh 13m và chuyển 344p thành bộ, ta được bài 1 shanten có 2 đôi. Bài dưới, sau khi đánh 2s và chuyển 344p thành bộ, ta được bài 1 shanten chỉ còn 1 đôi yakuhai, sẽ không chuyển được đôi yakuhai thành bộ nữa, thiệt hơn rất nhiều.

Đánh 13m thiệt hơn 2s về số quân lên tenpai, cụ thể là 2 quân, nhưng trừ chính 2m, thì với tất cả các quân lên 1 shanten còn lại, nếu đánh 13m sẽ có 1 shanten tốt hơn so với khi đánh 2s. Hãy ghi nhớ thêm một lần nữa, khi có đôi yakuhai thì đôi thứ 3 mạnh hơn penchan, kanchan.

Vì vậy, theo quy tắc 1 shanten peak, ta sẽ đánh 13m để 1 shanten của chúng ta tốt nhất. Qua ví dụ này ta thấy cần làm rõ 2 vấn đề, đó là:

- So sánh phá 1 block giữ 5 block với đánh quân từ nhóm 3 quân giữ 6 block. Thường giữ 5 block sẽ mang lại 1 shanten mạnh hơn.

- Xác định block yếu nhất nếu muốn đánh 1 block. Đó không hẳn chỉ là block yếu nhất cho mục đích giảm shanten, mà còn là block mang lại 1 shanten yếu hơn so với block khác nữa.

Giữ 5 block sẽ đem lại 1 shanten đẹp hơn, cùng với khả năng giữ quân an toàn nếu bốc được. Về cơ bản thì phá 1 block về 5 block sẽ tốt hơn là giữ 6 block. Vậy phương án giữ 6 block có thể có lợi hơn khi nào? Hãy phân tích thêm một số ví dụ.

1.

Thay 67m bằng 79m. Lúc trước rõ ràng 13m là block yếu nhất, nhưng giờ ta có 2 block yếu như nhau. Đánh nhóm nào thì bốc được quân có ích của nhóm đó cũng tiếc. Nếu như đánh 4p bây giờ, ta giữ được cả 2 nhóm trên, bốc được vào nhóm nào thì đánh nhóm còn lại, còn bốc được vào nhóm khác thì trên bàn lúc này có thể xuất hiện thêm dữ kiện để ta thiên về phá 1 trong 2 nhóm. Khi có 2 block yếu như nhau, cách đánh giữ 6 block giúp ta gác lại chuyện phải lựa chọn đánh 1 trong 2 block đó ngay bây giờ.

Tuy nhiên giữ 5 block thì chuyện 1 shanten mạnh hơn và khả năng giữ quân an toàn không thay đổi. Còn một khả năng nữa lúc trước chưa đề cập đó là khả năng tăng sức mạnh của 1 trong các block 2 quân còn lại để có 2 shanten đẹp hơn. Ví dụ như ta đánh 1m, lúc sau bốc được 7m 9m 1s 3s 4s hoặc là quân an toàn thì dễ dàng đánh tiếp 3m.

Vì vậy cơ bản ta vẫn sẽ đánh 1 trong 2 block 13m hoặc 79m. Nhưng mức độ rõ ràng ở đây không được như đánh 13m trong ví dụ ban đầu. Nếu bài như sau:

(Đông 1, cửa Tây)

Thay đôi Haku bằng đôi gió khách thì sẽ đem lại thay đổi thế nào? Với đôi Haku, ta mong muốn có thể bốc thêm hoặc Pon được để tạo bộ yakuhai. Nhưng với đôi gió khách, ta không làm được như vậy. Không có đôi yakuhai thì cái lợi của giữ 3 đôi giảm, lúc này có vẻ đôi Pei thành block yếu nhất bài về mặt tốc độ rồi. 

Nhưng đôi Pei lại có khả năng phòng thủ, nếu giờ ta đánh Pei thì có vẻ sẽ gặp khó khăn nếu đối thủ riichi sau khi ta đánh hết đôi Pei. Để giữ khả năng phòng thủ này mà lại muốn phá 1 block thì ta lại phải đánh 1 trong các block mạnh hơn về mặt tốc độ, đó là đôi 2s hoặc một trong 2 kanchan 13m, 79m. Lúc này ta còn 5 block nhưng trong 5 block đó thì đôi Pei đã là 1 block, khi cần phải sử dụng để thủ thì sẽ phá bài.

Còn phương án nào khác? Chính là đánh 4p. Khi đánh 4p thì ta có bài 6 block, nhưng cũng có nghĩa là ta có thể sử dụng 5 block quân số để hướng đến tenpai, lúc sau đối thủ riichi thì ta đánh đôi Pei, vẫn giữ được bài và hi vọng chiến thắng. Kèm theo đó ta cũng hoãn được chuyện phải chọn đánh 1 trong các block bây giờ. Có thể hiểu bài sau khi đánh 4p vừa là bài 6 block vừa là bài 5 block + 2 quân an toàn. Ví dụ gốc với đôi Haku thì ta muốn Haku là một phần của bài mình, còn khi thay bằng đôi gió khách thì block thứ 6 có thể tách ra riêng để phòng thủ. Bình thường khả năng giữ quân an toàn của bài 5 block tốt hơn 6 block nhưng ở đây trong 6 block ta có hẳn 1 block quân an toàn rồi, bốc thêm quân an toàn mới không giữ được thì cũng không sao.

Cái lợi của từng phương án sẽ thay đổi theo tình huống. Ví dụ với đôi Haku mà bạn không có kì vọng Pon hay bốc thêm, muốn dùng làm quân phòng thủ hơn và muốn hoàn thành bài với 5 block còn lại hơn kiểu muốn bốc bằng được 2m, 8m để Riichi pinfu 1 dora chẳng hạn, thì cũng có thể sử dụng phương án đánh 4p. Hay với bài dưới bạn cũng có thể đánh Pei tối ưu hoá khả năng tấn công, không quan tâm đến khả năng phòng thủ; cũng có thể đánh 2s hoặc 1 trong 2 kanchan nếu có thêm yếu tố khác khiến 1 trong các nhóm đó yếu đi, bạn muốn giữ 5 block mạnh trong đó có 1 block quân an toàn và khi đối thủ riichi thì bạn không ngại phá bài. Hay là nếu 3p là dora thì xu hướng đánh 4p chốt ryanmen có dora sẽ tăng lên trong cả 2 tình huống chẳng hạn.

2.

Bài có thể có pinfu. Nếu theo 1 shanten peak thì ta sẽ phá đi 1 block, ở đây là 1 trong 3 ryanmen, bạn có thể cảm thấy phá ryanmen nào cũng tiếc. Nếu theo hướng 6 block thì ta sẽ đánh 4p, tạm thời giữ cả 3 ryanmen, có vẻ dễ dàng lựa chọn hơn nhỉ?

Dù là trong tình huống này thì về mặt cơ bản 5 block vẫn tốt hơn là 6 block, ta nên lựa chọn đánh 1 trong 3 ryanmen ở đây. Nhưng phương án 6 block ở đây có thêm một cái lợi là 100% khi tenpai sẽ pinfu. Thông thường ta ưu tiên sức mạnh của 1 shanten và khả năng giữ quân an toàn của cách đánh 1 shanten peak hơn, nhưng trong trường hợp bạn cần thêm giá trị của pinfu, hay khi 3p là dora chẳng hạn, thì hãy chuyển sang phương án đánh 4p.

Nếu bài như sau:

Nói chung khi 2 shanten 6 block kiểu này nếu bạn thấy không chắc chắn thì cứ đánh theo kiểu 5 block, đánh như vậy không quá sai được. Tức là đánh Haku ở đây. Nhưng với bài này đánh 4p thì sao? Lúc này 5 block quân số chắc chắn tạo được pinfu, nhưng bốc được Haku cũng lại rất tốt. Ngoài ra với 6 block thì cũng có thể sử dụng được đôi Haku để phòng thủ mà không bị phá bài. Đánh Haku tạo được 1 shanten tốt nhất cho riichi nhưng đánh 4p thì khả năng có pinfu hoặc bộ Haku cao hơn, có thể pon Haku nếu cần và giữ được đôi Haku có thể dùng để thủ. Nếu bạn thấy các cái lợi của phương án 6 block trong tình huống nhất định là cần thiết hơn thì có thể đánh 4p.

Tóm lại, thông thường ta nên ưu tiên sức mạnh của 1 shanten nhiều hơn là số quân giảm shanten khi bài đang 2 shanten trở lên. Với bài 6 block thì điều đó thường đồng nghĩa với việc phá 1 block yếu nhất đưa bài về 5 block thay vì giữ 6 block. Các ví dụ tôi nói đến ở đây có bàn về phương án giữ 6 block chỉ là thiểu số, còn đa số sẽ giống như ví dụ ở đầu phần này, ta hãy đánh block yếu nhất, nhắm đến 1 shanten mạnh nhất.

3. Block 2 quân tăng/giảm sức mạnh khi gần các nhóm quân khác

Khi nhóm 2 quân ở gần các nhóm quân khác thì sức mạnh của nhóm đó sẽ thay đổi. Ta nhắc đi nhắc lại về vấn đề block yếu nhất trong 6 block thì cũng có nghĩa là ta cần xác định đúng sức mạnh của các block. Nếu cho thời gian thì có lẽ ai cũng sẽ phân tích được hết nhưng trong trận đấu có 10 giây suy nghĩ, nếu không có sẵn kha khá kiến thức trong đầu thì có thể không phản xạ kịp. Hãy lưu ý rằng phần này áp dụng trong bài 6 block là một chuyện, khi sang bài 5 block hay thấp hơn thì chưa chắc đã đúng vì lúc đó không dễ phá block như bài 6 block.

- Nhóm 4 quân dạng 2 block, có thể dễ dàng đánh 1 quân đưa về 1 block: 6889, 8899, 1334, 3556, 1335, 1133, 1355, 1344, 4689, 3568, 2468, 5566. Rất có thể tôi liệt kê thiếu và bạn có thể tự liệt kê thêm. Khi bài có 4 hay 5 block thì là chuyện khác nhưng khi bài có 6 block thì block yếu nhất sẽ rất dễ nằm ở đây và ta dễ dàng đánh đi 1 quân để đưa về 1 block. Nhưng sức mạnh thực tế của block yếu trong mỗi dạng nhóm này đương nhiên là khác nhau rồi, và trong mỗi tình huống cụ thể phá block từ quân nào cũng có thể là vấn đề, chẳng hạn với 1335 ta đánh 1, 3 hay 5. Với mỗi nhóm này thậm chí có thể viết hẳn một bài ngắn để giải thích rồi. Chú ý đừng lạm dụng với nhóm 5566. Đúng là trùng quân có ích thật, nhưng ta ưu tiên tenpai chờ đẹp cũng như 1 shanten dẫn tới tenpai chờ đẹp, vì vậy 56 trong này tuy yếu hơn ryanmen khác nhưng về cơ bản vẫn mạnh hơn các nhóm 2 quân xấu.

Ta có thể chia các nhóm quân trên thành một số loại nhỏ hơn:

+ Khi đánh 1 quân thì không bị mất quân có ích nào. Ví dụ 6889, 6899, 4689, 4679, 3556. Lúc thừa block ta rất dễ đánh 1 quân từ đây.

+ Khi đánh 1 quân thì mất 2 quân có ích, là các nhóm dạng 2 đôi như 8899, 3355. Về mặt hình dạng thì ta cũng hay đánh 1 quân từ nhóm này trước các nhóm xấu khác, nhưng khi ta cần giá trị thì nhóm kiểu này mang lại tiềm năng iipeikou. 5566 là ngoại lệ như đã nói ở trên.

+ Khi đánh 1 quân thì mất 4 quân có ích, ví dụ 1335, 1355, 2468. Chẳng hạn 1335 thì đánh 5 mất 4 quân 4, đánh 1 mất 4 quân 2, đánh 3 mất 2 quân 3 và 2 quân của đôi có sẵn trong bài. Đánh quân từ nhóm này khó hơn từ 2 loại nhóm trên và ta cũng thường phải đối mặt với câu hỏi đánh từ quân nào trước.

- 2 block trùng quân có ích: 2356, 2467, 2478, 2479, 2457. Khi block này trùng quân có ích với block khác thì 2 block đều bị giảm sức mạnh, dĩ nhiên là bao gồm các trường hợp ở gạch đầu dòng phía trên nữa nhưng không kể lặp lại ở đây. 2356 trùng quân có ích là 4 nên yếu hơn các ryanmen khác. 2467 không trực tiếp trùng quân có ích nhưng khi bốc 5 thì không cải thiện được 24, nên 24 trong này yếu hơn kanchan bình thường. 2478 không trực tiếp trùng quân có ích nhưng khi bốc 5 dù vẫn cải thiện được 24 nhưng tạo thành 45 trùng quân có ích với 78, và bốc 6 thì không tạo được ryankan 246, nên 24 ở đây yếu hơn kanchan bình thường, nhưng mạnh hơn 2467. 2479 khi bốc 5 chỉ cải thiện được 24 mà không tạo được 579, bốc 6 chỉ cải thiện được 79 mà không tạo được 246. 2467 < 2478 < 2479 < 24.

- Block gần bộ 3 quân liên tiếp tăng sức mạnh: 13345, 13567, 13678, 13456. 13345 có thể bốc 6 để tạo kanchan đôi, nếu bốc 5 vẫn tạo ryankan nhưng có thể iipeikou. 13567 có thể bốc 4 để chờ 3 mặt. 13678 khi bốc 5 vẫn tạo ryankan nhưng đó là 135678 có thể tiếp tục lên ryanmen với 6 7 9, nhưng rõ ràng yếu hơn 2 nhóm trước. 13456 là trường hợp mạnh nhất vì trong nhóm này có 4 quân liên tiếp. Bốc 4 5 7 đều lên ryanmen hoặc tốt hơn, khả năng lên ryanmen tốt hơn cả kanchan số giữa. Bốc 6 được 134566 giống kanchan đôi. Bốc 8 được 134568 giống ryankan, còn gọi là ryankan dài. Kanchan đi liền với bộ 3 quân liên tiếp sẽ mạnh hơn hẳn các kanchan khác.

Đương nhiên liệt kê hết các trường hợp ra đây rất khó, và cũng rất khó nhớ. Khi gặp tình huống trong trận mà bạn không chắc, lúc sau hãy ngồi xem lại và liệt kê để lần sau khi gặp lại thì may ra sẽ nhớ và xử lí được đúng.

Tóm lại:

- Khi thừa block và có quân lẻ cần so sánh sức mạnh của block yếu nhất với sức mạnh của quân lẻ.

- 1 shanten peak là cách đánh sao cho khi lên được 1 shanten thì 1 shanten có khả năng lên tenpai tốt nhất, thay vì chỉ ưu tiên số quân giảm shanten ngay bây giờ. Với bài 6 block thì điều đó đồng nghĩa với phá block yếu nhất, thay vì đánh 1 quân từ nhóm 3 quân để giữ 6 block.

 Mục lục

Xây bài cơ bản (8): Lí thuyết 5 block (2). Đếm số shanten

(Cập nhật: 27/08/2023)

1. Cách đếm block và ảnh hưởng của số block đến tính chất của các nhóm quân

Đến đây tôi sẽ dành thời gian ra để thảo luận, hay nói chính xác hơn là tổng kết lại, về điểm mà tôi cho là cốt lõi nhất của lí thuyết 5 block: Cách đếm block và ảnh hưởng của số block đến tính chất của các nhóm quân.

Trong các bài về 1 shanten chúng ta đã thảo luận về các loại 1 shanten với số block khác nhau. Số block khác nhau dẫn đến tính chất của các nhóm quân khác nhau. Trên thực tế tôi thấy điểm dễ gây hoang mang nhất trong lí thuyết 5 block là cách đếm block, chính tôi cũng từng không hình dung được lí thuyết này cho đến khi được chỉ đúng về cách đếm block. Sau phần 1 shanten, ta có thể tổng hợp lại cách đếm block như sau:

- Quân lẻ bình thường là 0 block

- Nhóm 2 quân, nhóm 3 quân, bộ 3 quân là 1 block

- Nhóm 4 quân dạng bộ + 1 quân là 1 block (bộ là 1, quân là 0). Bạn có thể xem lại phần 1 shanten dính để thấy tính chất quân lẻ của dạng nhóm 4 quân này. Nhiều sai lầm sẽ xảy ra khi ta cứ coi nhóm 4 quân dạng này là 2 block, theo kiểu 3445 = 34 + 45.

- Nhóm 4 quân dạng 2 nhóm 2 quân, kiểu như 1133, 2233 vẫn là 2 block.

- Các quy tắc trên áp dụng cho bài đã có đôi.

Và qua phần 1 shanten, ta đã biết được các tính chất của bài theo số block:

- Bài 6 block: phá block không làm thay đổi số shanten

- Bài 4 block: quân lẻ quan trọng vì có khả năng giảm shanten

- Bài 5 block: số block vừa đủ, nên khi phá block thì số shanten tăng lên 1, và quân lẻ không có khả năng giảm shanten, chỉ có chức năng cải thiện và phòng thủ.

Khi đếm block theo quy tắc ở trên thì các tính chất trên mới được thể hiện đúng, nếu đếm sai thì sẽ dẫn đến nhận định không chính xác về tính chất của các quân và nhóm quân.

Ví dụ:

Theo quy tắc đếm block, 3445m là 1 block, nên bài trên có 5 block và bài dưới có 4 block. Cùng là 4s và Pei nhưng vì số block thay đổi nên tính chất của các quân này thay đổi hoàn toàn. Bài trên có 5 block nên 4s chỉ còn chức năng cải thiện khi bốc 5s, và ta phải so sánh chức năng này với chức năng phòng thủ của Pei (thông thường bài chắc chắn chờ đẹp thế này rồi thì sẽ ưu tiên chức năng phòng thủ của Pei và ta sẽ đánh 4s, bỏ qua 1 loại quân cải thiện lên chờ 3 mặt duy nhất). Bài dưới có 4 block nên 4s sẽ có chức năng giảm shanten (bốc 5s 3s chờ đẹp, 2s 4s 6s chờ xấu), và 4m (chính xác hơn là 3445m) cũng có chức năng giảm shanten. Đây chính là dạng 1 shanten dính. Chức năng phòng thủ của Pei không thể so sánh với chức năng giảm shanten của 4s. Dù 4s ở đây chỉ là 2s thôi thì cũng không nên đánh 2s mà phải đánh Pei.

Các tài liệu cũ thường nói đơn giản 3445 là nhóm đẹp vì có thể tách ra thành 34+45. Nhưng nếu chỉ nghĩ như vậy thì trong hình trên, bài dưới sẽ có 5 block, mà 5 block thì quân lẻ 4s không còn chức năng giảm shanten. Cần đếm 3445m là 1 block thì mới thấy được chức năng giảm shanten của 4s.

Hoặc là nếu bài trên mà không đếm block cẩn thận thì sẽ nhận định sai về sức mạnh của 4s, cứ thế đánh Pei. Đủ block rồi nên 4s chỉ còn khả năng cải thiện mà thôi.

Một tình huống xuất hiện khi tôi dạy chơi mạt chược khoảng vài tháng trước, dù đáp án đúng thì tôi biết lâu rồi nhưng cách giải thích sao cho hợp lí thì tôi cũng chỉ mới nhận ra gần đây thôi. Bài trên là bài 5 block, 6p chỉ có khả năng cải thiện và phương án hợp lí nhất là đánh 6p, giữ lại penchan đôi 122m để tăng tối đa số quân lên tenpai. Bài dưới thì sao? Đây quả thật không phải tình huống dễ đối với người mới chơi và chính người được tôi dạy đã mắc sai lầm trong tình huống này. 

Theo quy tắc đếm block ở trên, ta sẽ có 122m là 1 block, 6678m là 1 block vì nhóm dạng bộ 3 + quân lẻ là 1 block, 234p là 1 block, cộng với Hatsu đã pon là 4 block. Khi bài có 4 block thì các quân lẻ có vai trò giảm shanten. Các quân lẻ trong bài này là gì? Đó là 6678m (aryanmen), 6p và 1m (trong 122m, coi 2m là đôi). Đây cũng vẫn là 1shanten dính đấy. Khi so sánh các quân lẻ trên thì bạn có thể thấy 1m là quân lẻ yếu nhất và cần phải đánh ở đây. Nếu không đếm block chính xác thì bạn sẽ coi 6678m là 66+78, bài có 5 block và đánh 6p. 

Bạn không nên nghĩ rằng chẳng qua cách nhận định khác nhau nên kết quả khác nhau thôi, chứ cách nào cũng đúng. Với bài trên có 5 block, thật ra không phải ta cứ thấy 5 block là đánh 6p, mà là ở đây với bài 5 block dạng 3 + 2 + 1 này, ta thấy 6p chỉ có khả năng cải thiện sẽ yếu hơn so với 1m có khả năng giảm shanten (và ngoài ra khả năng phòng thủ tốt hơn 6p). Nếu bài dưới ta cũng đếm thành 5 block thì tính chất của 6p vẫn như vậy. Việc ta theo quy tắc đếm ra 4 block cũng không phải là cứ đếm như vậy là đánh 1m, mà là khi đếm như vậy thì ta dẫn đến kết quả là cần phải so sánh khả năng giảm shanten của 1m, 6p và 6678m. Ta cần đếm block đúng thì mới nhận ra được 6p có khả năng giảm shanten chứ không phải chỉ có khả năng cải thiện.

Với các bài thế này nhiều tài liệu giải thích theo kiểu coi 4renkei là 2 block (34+56) với bài trên, sẽ có tổng 6 block và đánh đi block yếu nhất là 12p, hay coi 5m 2 dora là 1 block với bài dưới, cũng thành tổng 6 block và đánh đi block 12m. Cách giải thích như vậy vốn cũng không có gì sai, tuy nhiên nếu đếm block theo quy tắc được nêu trong bài này thì thế nào? Lúc này cả 2 bài này sẽ đều có 5 block, quân lẻ 4renkei ở bài trên và dora ở bài dưới đều chỉ có chức năng cải thiện. Muốn chắc chắn sử dụng được các quân lẻ mạnh này thì cần phải phá đi 1 block, khi đó bài chỉ còn 4 block, giảm số block như vậy thì số shanten tăng lên 1.

Nếu cứ đương nhiên coi các quân lẻ là 1 block (nhóm 4 quân có tính chất quân lẻ là 2 block) thì sẽ không nhận thấy được cái giá phải trả trong các tình huống này, đó là tăng số shanten. Dù ở đây dĩ nhiên là đáng, nhưng sẽ có những tình huống tương tự sẽ không đáng.

Hãy một lần nữa nhìn lại các tính chất:

- Bài 6 block: phá block không làm thay đổi số shanten

- Bài 4 block: quân lẻ quan trọng vì có khả năng giảm shanten

- Bài 5 block: số block vừa đủ, nên khi phá block thì số shanten tăng lên 1, và quân lẻ không có khả năng giảm shanten, chỉ có chức năng cải thiên và phòng thủ.

Các bài viết trước chỉ nói về 1 shanten, nhưng hãy chú ý rằng các tính chất này không hề thay đổi khi số shanten lớn hơn (và khi số shanten lớn hơn thì các tính chất khác cũng sẽ xuất hiện). Khi nói về 1 shanten, ngoài việc xử lí từng loại 1 shanten thì mục đích khác nữa là giúp các bạn hình dung về block và tính chất của các quân bài sẽ thay đổi theo số block như thế nào. Các bài sau sẽ giải thích các trường hợp thiếu block, đủ block, thừa block với số shanten >1.

Nếu qua các bài của phần 1 shanten đến bài này bạn còn đang thấy hoang mang không hiểu gì thì nên đọc lại một lượt, vì bài này giúp đỡ cho bài kia, và các bài sau sẽ dựa nhiều vào việc bạn hiểu được bài này. Nếu thật sự thấy không thể hiểu được thì đến giờ này tôi cũng chưa có phương án giải thích hay hơn, bạn đành chịu khó tìm tài liệu khác viết hay hơn (nói cho cùng cách tôi diễn đạt là cách hiểu của tôi thôi, có thể bạn sẽ hơp với cách giải thích khác), hoặc hỏi tôi hay ai đó trực tiếp vậy (hoặc là bỏ cuộc tạm thời chờ lúc khác có khi lại hiểu).

2. Cách đếm số shanten

Khi mới chơi bạn có thể thấy những người chơi kinh nghiệm nhanh chóng xác định số shanten của bài, và bạn thấy điều đó rất ấn tượng. Sau đó khi bạn đến được giai đoạn trung bình khá, bạn lại thấy rằng: Ồ, điều đó đâu có quan trọng. Cũng không phải là sai vì thật sự thì chuyện đếm số shanten đâu có ảnh hưởng gì nhiều đến việc bạn chọn được quân đánh hợp lí nhất trong bài mình đâu.

Tôi cũng nghĩ như vậy cho đến thời gian gần đây. Dĩ nhiên là khi quá xa tenpai thì đếm được chính xác bài mình 4 hay 5 shanten cũng không có ý nghĩa gì lớn. Nhưng xác định số shanten là 1, 2 hay 3 thì sẽ có ý nghĩa trong việc so sánh bài mình với bài đối thủ. Khi đối thủ Riichi, số shanten của ta là 1 hay 2 rất khác nhau đúng không nào? Rồi khi bài đối thủ mở, chuyện ta xử lí lại bài mở của đối thủ khi số shanten là 1, 2 hay 3 cũng khác hẳn nhau (mặc dù về khoản này thì tôi chẳng dám nói mình khá hơn ai).

Ở đây tôi sẽ đề ra cách đếm số shanten dựa theo số block trong bài mình:

a) Bài đã có đôi

- Bài đủ block (5 hoặc 6 block):

+ 1 shanten nếu có 2 bộ + 1 đôi. Chắc chắn là như vậy vì tenpai nếu có đôi sẵn thì sẽ phải có 3 bộ + 1 đôi.

+ 2 shanten nếu có 1 bộ + 1 đôi. Từ 1 shanten thì suy ngược được về 2 shanten. Hoặc là nghĩ rằng với bài 5 block đã có đôi, đã có sẵn 1 bộ 1 đôi thì còn lại 3 nhóm 2 hoặc 3 quân, nếu chuyển 2 trong số 3 nhóm đó thành bộ tức là được tenpai, vậy là bài mình 2 shanten.

+ 3 shanten nếu trong 5 hoặc 6 block có 1 đôi, còn lại chưa có bộ nào. Bài đủ block có đôi thì số shanten không thể hơn 3. Bạn có thể 1 lần nữa nhận thấy rằng block thứ 6 không có ảnh hưởng đến số shanten.

- Bài thiếu block:

+ 1 shanten khi có 4 block, với 4 block đó là 3 bộ + 1 đôi. Chính là dạng 1 shanten dính.

+ 2 shanten khi có 4 block, trong 4 block đó có 2 bộ + 1 đôi. Từ 1 shanten suy ngược ra.

+ 3 shanten khi có 4 block, trong 4 block đó có 1 bộ + 1 đôi, hoặc khi có 3 block với 3 block đó là 2 bộ + 1 đôi. Tiếp tục suy ngược từ 2 shanten.

+ 4 block chưa có bộ, 3 block mới có 1 bộ thì 4 shanten, nói chung nhìn bài thế này hoặc tệ hơn thì còn xa tenpai và không nhất thiết phải xác định chính xác số shanten.

b) Bài chưa có đôi

Bài không đôi thì hơi lằng nhằng và sức mạnh thực sự phụ thuộc nhiều vào khả năng tạo đôi chứ không chỉ ở số shanten.

- Trường hợp đủ block: 

So với trường hợp đủ block có đôi, số bộ bằng nhau thì số shanten sẽ nhiều hơn 1, vì ta cần phải tạo thêm đôi.

+ 1 shanten khi trong 5 block có 3 bộ. Khi 5 block có 3 bộ + 1 đôi là tenpai, thì khi chưa có đôi là 1 shanten, lúc này bài gồm 3 bộ và 2 nhóm 2 quân không phải đôi.

+ 2 shanten khi trong 5 hoặc block có 2 bộ.

+ 3 shanten khi trong 5 hoặc 6 block có 1 bộ.

+ 4 shanten khi trong 5 hoặc 6 block chưa có bộ, số shanten không thể cao hơn nữa.

- Trường hợp thiếu block:

So với trường hợp thiếu block có đôi, số block và số bộ bằng nhau thì số shanten sẽ bằng nhau. Khi thiếu block có đôi, ví dụ bạn hãy tưởng tượng lại 1 shanten dính, tạo được block mới là giảm shanten. Nhưng với trường hợp thiếu block không đôi, nếu tạo được đôi từ các quân lẻ thì cũng giảm shanten, vì đôi đó sẽ là block mới, tuy nhiên bạn bắt buộc phải tạo được đôi. Bởi vậy số shanten bằng nhau, nhưng một trường hợp cứ tạo được block là giảm shanten, một trường hợp phải tạo được đôi mới giảm shanten, nên bạn cần thấy rằng trường hợp thiếu block không đôi tệ hơn hẳn, nhất là khi các quân lẻ đơn độc và không có khả năng tạo đôi tốt (các quân lẻ tạo đôi tốt đã được thảo luận, kiểu như aryanmen, 3334, 3335).

+ 1 shanten khi trong 4 block có 3 bộ.

+ 2 shanten khi trong 4 block có 2 bộ hoặc có 3 block là 3 bộ.

+ 3 shanten khi trong 4 block có 1 bộ hoặc trong 3 block có 2 bộ.

+ Thiếu block không bộ không đôi thì nói chung là bài còn xa tenpai, ta chưa cần xác định chính xác số shanten.

Tóm tắt:

Tất cả các phần được in đậm trong bài này.

Mục lục

Cân bằng công thủ cơ bản (4): Kĩ thuật phòng thủ cơ bản

Khi xây bài ta đánh quân này trước quân kia, thì khi phòng thủ cũng cần có thứ tự đánh phù hợp để tỉ lệ phòng thủ thành công cao nhất. Chuyện sẽ chẳng có gì để nói nếu ta luôn luôn có đủ quân an toàn tuyệt đối để phòng thủ, nhưng thực tế việc ta phải lựa chọn đánh thế nào cho an toàn nhất khi không có quân an toàn tuyệt đối xảy ra thường xuyên.

1. Xác định độ an toàn của các quân và đánh từ quân an toàn nhất

Đánh quân an toàn nhất thì xác suất bị Ron thấp nhất, đó là điều hết sức hiển nhiên. Đây là quy tắc nền tảng nhất trong kĩ thuật phòng thủ, dù sẽ có những lúc quy tắc này bị vi phạm một chút để ưu tiên quy tắc số 2 sẽ được thảo luận phía sau. 

- Ví dụ 1:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Ví dụ này đã được thảo luận trong bài trước. Tuy nhiên xử lí không chính xác trong tình huống này là một trong những lí do thường gặp nhất ngăn cản bạn tiến được đến trình độ cao hơn, nên tôi nghĩ là vẫn nên nhắc lại một lần.

Với bài 2 shanten ở tầm lượt khá muộn thế này rồi, lựa chọn hợp lí của ta chỉ có thể là phòng thủ. Dù có cố gắng tấn công thì 2 shanten sẽ không thể đuổi kịp người đã riichi, điều này đã được phân tích ở bài trước.

Vậy độ an toàn của các quân trong bài mình như thế nào? Các quân an toàn tuyệt đối trong bài mình là 9s (2 quân) và 2m. Ta hãy đánh các quân này ngay bây giờ. 

Hoàn toàn không nên đánh Haku ở đây. Khi đánh Haku bị ron, bạn không thể phẩy tay và nói: "mình đánh quân an toàn rồi mà vẫn bị ron". Một khi bài đã cần phòng thủ, chúng ta phải đánh từ quân an toàn nhất để giảm thiểu tối đa tỉ lệ bị ron, bài mình thế nào không còn quan trọng nữa. Đánh Haku ở đây chỉ làm tăng nguy cơ ta bị Ron mà không đem lại lợi ích gì.

Có rất nhiều lí do có thể khiến bạn đánh Haku ở đây:

- Không biết bài 2 shanten cần thủ và cứ thế đánh Haku là quân lẻ nhất

- Biết bài 2 shanten cần thủ nhưng cố gắng chày cối đánh Haku, "chắc không sao đâu"

- Biết bài 2 shanten cần thủ nhưng nghĩ là đánh Haku đủ an toàn rồi

- Biết bài 2 shanten cần thủ, nhưng bỏ sót các quân an toàn trong bài mình và đánh Haku

- Biết bài 2 shanten cần thủ, biết bài mình có các quân an toàn hơn, biết là đánh Haku có thể bị Ron, nhưng vì lí do nào đấy vẫn đánh - do trước đó đang thua quá nhiều hay thắng liên tục chẳng hạn.

Ở trình độ khác nhau thì kiểu sai lầm ta có thể gặp phải sẽ khác nhau. Bản thân tôi đã lần lượt gặp qua tất cả các kiểu sai lầm này, và tôi cũng sẽ chẳng bao giờ dám chắc chắn sẽ không bao giờ gặp phải kiểu 4 và kiểu 5 nữa.

Như vậy đã là tệ rồi, tuy nhiên nếu bạn còn sai lầm theo các kiểu 1 2 3 thì là chuyện khác. Bởi vì nếu suy nghĩ như vậy thì tức là lúc nào gặp tình huống như thế này bạn cũng sẽ đánh Haku.

- Ví dụ 2:

Đông 1, dora 9s

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Với bài thế này không còn lựa chọn nào khác ngoài phòng thủ ở đây. Ta không có quân an toàn tuyệt đối, vậy thì giờ phải tìm quân an toàn nhất bài để giảm tỉ lệ bị Ron xuống mức tối thiểu.

Đối thủ đã đánh 5s, 6m nên 2s và 3m là suji, các quân còn lại trong bài thì đều còn có thể bị Ron kiểu ryanmen. Nhưng không phải suji nào cũng như nhau. 2s suji có thể bị ron kiểu kanchan, shanpon, tanki còn 3m suji có thể bị ron kiểu kanchan, penchan, shanpon, tanki (từ giờ trở đi, trừ phi cần thiết còn lại tôi sẽ không viết tanki vào nữa vì cái này hiếm khi xuất hiện). Như vậy rõ ràng 2s an toàn hơn so với 3m. Khi đã phòng thủ, ở đây ta cần phải đánh 2s chứ không thể đánh 3m.

Không nên tự động suy nghĩ "suji = quân an toàn". Suji chỉ có ý nghĩa duy nhất là loại trừ khả năng bị ron kiểu ryanmen mà thôi. Kiểu chờ này hay gặp nhất nên suji nói chung là an toàn hơn các quân còn có thể bị ron kiểu ryanmen, nhưng cuối cùng thì nhiệm vụ của ta là tìm ra quân an toàn nhất, chứ không phải là tìm quân an toàn tuyệt đối => tìm suji => chấm hết. Và sẽ còn tệ hơn nữa nếu như bài bạn có quân an toàn tuyệt đối nhưng bạn lại phản xạ "suji!" và đánh suji trước.

- Ví dụ 3:

Đông 1, dora 9p

Đối thủ cửa Nam: 

Bài mình cửa Tây:

Với bài này ta cũng chỉ phòng thủ, tuy nhiên ta nên đánh gì? Nếu theo ví dụ trên, ta có 2 quân suji là 1m và 8s, có vẻ 1m an toàn hơn, vì 1m còn shanpon còn 8s còn shanpon, kanchan. Tuy nhiên hãy nhìn các quân đối thủ đã đánh. Họ đã đánh 7s từ lượt 3, vậy nếu chờ shanpon tức là đánh 7s từ 788s từ sớm, vô lí. Nếu chờ kanchan thì tức là đánh 7s rồi 5s từ 5779s trước khi riichi (giả sử 5s không phải bốc lên đánh luôn, nếu bốc lên đánh luôn thì tức là đánh 7s từ 779s, rồi bốc 5s lên 579s vẫn đánh 5s). Khả năng xảy ra thì không quá vô lí như đánh 7s từ 788s nhưng rõ ràng là bình thường thì cũng không ai đánh thế. So với 1m suji, nếu đang chờ shanpon thì chỉ đơn giản là họ đang có đôi 1m thôi, không có gì bất hợp lí. 

Ví dụ này nâng cao hơn so với 2 ví dụ trước. Nhưng cuối cùng thì ý quan trọng nhất vẫn là xác định độ an toàn của các quân và đánh từ quân an toàn nhất. Nếu ở ví dụ 3 này mà đối thủ của bạn toàn người mới chơi thì hãy cứ đánh 1m thôi.

2. Nếu độ an toàn không chênh lệch nhau nhiều, đánh quân mình có nhiều trước dù tỉ lệ bị ron của quân đó có cao hơn một chút vì sẽ làm giảm tổng tỉ lệ bị ron

Ví dụ:

Đông 1, dora 8s

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Quân nào trong bài này có tỉ lệ bị Ron thấp nhất? Rõ ràng là Haku. Nhưng giả sử lượt này bạn đánh Haku, lượt sau bốc lên một quân không an toàn như 3m chẳng hạn, lúc này bạn sẽ làm gì? Ta sẽ phải tìm ra quân an toàn nhất bài, đó là 1m, có thể bị ron kiểu ryanmen nhưng tốt hơn tất cả các quân còn lại trong bài.

Điều đó có ý nghĩa gì? Khi đánh Haku, khả năng rất cao là bạn vẫn sẽ phải đánh 1m. Tức là kiểu gì bạn cũng sẽ phải chịu tỉ lệ bị Ron của cả Haku lẫn 1m. Vậy nếu ta đánh 1m ngay bây giờ luôn thì sao? Lúc này, ta sẽ có thể tiếp tục đánh 1m ở 2 lượt tiếp theo. Sau 3 lượt thì ta hoàn toàn có thể hi vọng có thêm quân an toàn, hoặc là đối thủ đã thắng trong khoảng thời gian này, tóm lại là rất có thể ta không cần phải chịu tỉ lệ bị ron của Haku nữa.

Tỉ lệ bị Ron của Haku so với 1m ở đây có thể nói là không chênh lệch nhau nhiều, thay vì chịu tỉ lệ bị Ron của Haku ở lượt này thì ta có thể chịu 1m trước để hi vọng không phải chịu Haku nữa. Nhưng định nghĩa cụ thể thế nào là không chênh lệch nhau nhiều thì tôi chịu. Giả sử ở đây bộ 111m là 333m chẳng hạn thì không thể có chuyện đánh 3m ở đây mà phải đánh Haku; dù là lượt sau nếu không bốc được quân an toàn thì chắc vẫn phải đánh 3m mà thôi nhưng ta không thể chấp nhận tỉ lệ bị ron của 3m ngay ở đây được, vẫn cần hi vọng bốc quân an toàn hơn ở lượt sau.

Nếu ở đây không phải là bộ 111m mà ta chỉ có đôi 11m thôi thì nói chung vẫn nên đánh 1m trước Haku.

Còn nữa, nếu ở đây thay Haku bằng các quân an toàn hơn thì sao? Quân càng an toàn thì chênh lệch độ nguy hiểm với 1m càng lớn, lúc này ta có đánh 1m nữa không hay đánh quân an toàn hơn? Chẳng hạn, nếu ở đây Haku đã ra bàn 1 thì sao? Nếu thay Haku bằng suji 1-9 thì sao? Nếu bạn nghĩ rằng chỉ cần biết khái niệm suji, kabe là đã biết hết về phòng thủ rồi thì thật sự là nhầm to. Nếu chỉ so sánh độ an toàn của các quân tương đương nhau với số lượng tương đương trong bài mình, kiểu như so sánh các quân 1-9 với nhau, so sánh các suji với nhau thì có lẽ không quá khó, nhưng so sánh quân có ít nhưng an toàn hơn với quân có nhiều nhưng kém an toàn hơn thì phải so thế nào? Chẳng ai có thể trả lời cụ thể hết được.

3. Cùng là quân an toàn, nhưng hãy giữ lại quân an toàn với 2 người còn lại đề phòng họ tiếp tục Riichi

Ví dụ:

Đông 1, dora 1m

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Ta cần thủ ở đây, may là có nhiều quân an toàn. Nhưng không phải cứ thấy quân an toàn là đánh. Nếu ta cứ đánh Sha rồi Hatsu, lỡ sau đó nhà cái Riichi tiếp chẳng hạn thì ta còn gì? Ta sẽ không thể nào vui vẻ với chuyện đánh các quân chỉ an toàn với 1 Riichi. Bài đằng nào cũng không có cơ hội, thế thì ta hãy đánh các thứ như 1m, 6m trước, lỡ về sau có thêm người Riichi thì lúc đấy có thể sử dụng Sha, Hatsu để thủ cả 2 Riichi. Nói thì dễ nhưng làm thì không hẳn vậy vì:

- Thường mấy quân rồng gió an toàn với nhiều người lại hay nằm lẻ lẻ dễ nhìn, mấy quân số được xếp gần với các quân số khác lại dễ bị bỏ sót.

- Thường thì rồng gió dễ thủ với nhiều người nên phản xạ đánh quân số an toàn trước, nhưng có những lúc thực ra những quân số đó lại an toàn với 2 người còn lại hơn vì họ đã đánh ra rồi hay quân số đó là suji với họ mà ta không nhìn chẳng hạn.

- Vẫn còn muốn giữ cơ hội thắng.

Nếu như khi xây bài tấn công gần như chỉ cần nhìn bài mình, thì khi phòng thủ cần nhìn cả bài mình lẫn bài đối thủ, và cả bài các đối thủ còn lại mà ta chưa trực tiếp thủ với họ bây giờ nữa.

Tóm lại:

Các quy tắc phòng thủ cơ bản:

- Xác định độ an toàn của các quân và đánh từ quân an toàn nhất

- Nếu độ an toàn không chênh lệch nhau nhiều, đánh quân mình có nhiều trước

- Giữ lại quân an toàn với nhiều người

Mục lục

Cân bằng công thủ cơ bản (3): Tiêu chuẩn công thủ dựa theo bài mình

1. Tiêu chuẩn công thủ dựa theo bài mình

Độ nguy hiểm (độ an toàn) của quân cần đánh và sức mạnh của bài mình là 2 yếu tố chính quyết định đến việc mình đẩy hay thủ khi có đối thủ Riichi. Các yếu tố kết hợp với nhau khiến cho việc đưa ra công thức đơn giản là điều không thể. Tuy nhiên tiêu chuẩn cơ bản sẽ là bước đầu tiên để ta học hỏi cũng như tự xây dựng tiêu chuẩn cho riêng mình.

Ở giai đoạn mới chơi, ta có thể theo tiêu chuẩn đơn giản: Tenpai thì đẩy mà chưa Tenpai thì thủ. Thật ra tiêu chuẩn đó cũng bao quát được đa số trường hợp trong thực tế. Nhưng ở đây tôi sẽ mở rộng tiêu chuẩn đó hơn một chút. Thông thường mà nói thì tiêu chuẩn công thủ dựa theo sức mạnh của bài mình có thể như sau:

Bảng: Tiêu chuẩn công thủ dựa vào bài mình khi đối đầu 1 Riichi (mình và họ không phải cái)

Đẹp-xấu ở đây là nói về hình dạng, còn to-nhỏ ở đây là nói về giá trị. Chúng ta hãy đi vào phân tích. Xét trường hợp trung gian là bài 1 shanten như sau:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

1 shanten như thế này, nếu không có ai khác Riichi thì có thể nói là đẹp, nhưng khi có người đã Riichi rồi thì sao? Nếu giờ ta đánh 1p thì đương nhiên có thể bị Ron. Lượt sau nếu ta bốc lên tenpai thì sẽ phải đánh 8s, cũng đương nhiên có thể bị Ron. Như vậy tối thiểu chúng ta phải đánh qua 2 quân không bị Ron thì mới đạt tenpai, cân bằng với đối thủ.

Nhưng đó là trường hợp lí tưởng. Giả sử lượt sau ta không bốc lên tenpai mà bốc lên 3s chẳng hạn thì sao? Lúc này ta lại phải đánh 3s hoặc 8s nếu muốn giữ 1 shanten. Lượt sau nữa ta vẫn có thể tiếp tục bốc quân không có ích. Trung bình thì 1 shanten đẹp cũng phải mất đến 4-5 lượt để lên tenpai, khi đó số quân ta phải đánh qua sẽ khá nhiều. Trong thời gian đó đối thủ Ron ta hay Tsumo thì mọi chuyện sẽ kết thúc.

Hãy nhắc lại một lần nữa để khỏi quên. Khi đối thủ Riichi mà ta 1 shanten, ta sẽ cần vượt qua các thử thách sau để tenpai:

- Quân đánh bây giờ phải qua

- Tất cả các quân bốc nếu không đưa bài lên tenpai thì đều phải qua

- Quân đánh khi tenpai phải qua

Còn đối thủ thì có thể Ron ta hoặc Tsumo. Vì vậy nên khi 1 shanten nếu đẩy thì cơ bản là thiệt. Nhưng ta đã biết rằng phòng thủ đã là thiệt rồi, nên ở đây ta sẽ so sánh xem cái nào thiệt hơn. Cân bằng công thủ ở 1 shanten là vấn đề ở đẳng cấp cao và ta sẽ bàn đến ở các bài sau.

Vậy phân tích từ đầu đến giờ làm gì? Để ta thấy là nếu như bài mình kém hơn 1 shanten thì chuyện đuổi kịp đối thủ có thể nói là điều không thể. Nếu bài mình 2 shanten như sau:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Liệu còn cơ hội gì cho bài này? Với bài 1 shanten thì số quân phải qua tối thiểu đã là 2 và trung bình cần 4 5 lượt để lên tenpai. Như vậy đã là tệ rồi nhưng ta cũng có quyền hi vọng sẽ có lúc tenpai sớm và phải đánh ít quân thôi. Nhưng với bài 2 shanten như trên, phải thêm 1 bước nữa mới lên được 1 shanten và 1 bước nữa mới là tenpai, mỗi bước trung bình vài lượt, làm gì có cơ hội nào khi mà đối thủ đã Riichi rồi? 

Nếu ở đây Haku là 3s chẳng hạn thì đương nhiên chuyện phải đánh qua 1p, 3s và 8s và tất cả các quân bốc được trước khi đối thủ thắng là siêu tệ hại rồi. Nhưng cho dù ở đây, mới nhìn thì có thể đánh tạm Haku đấy, nhưng đánh Haku rồi thì bài 2 shanten của bạn có cơ hội bắt kịp Riichi của đối thủ không? Sau khi đánh Haku cái bạn nhận được là bài thua kém đối thủ quá xa, như vậy cố đánh Haku là mạo hiểm vô ích. Chuyện đánh Haku này bị Ron, hay là sau đó 1p, 8s bị Ron là chuyện rất bình thường. 

Lựa chọn ở đây chỉ có thể là đánh 9s an toàn tuyệt đối mà thôi. 2 shanten cần phải thủ, đó là điều rất cơ bản trong mạt chược Nhật. Số shanten nhiều hơn thì hoàn toàn không có gì để bàn nữa.

Ngoài ra, "1 shanten xấu + nhỏ thì không nên được coi như 1 shanten bình thường", đặc biệt là khi đã có người Riichi. Nếu bài như sau chẳng hạn:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Số shanten của bài mình ở đây là 1 thật nhưng bài này so với ví dụ 1 shanten phía đầu bài thì như thế nào? Nếu 1 shanten đầu bài sau khi đánh 1p sẽ còn 2 nhóm đẹp, và có cơ hội riichi pinfu 1 dora, thì 1 shanten ở đây sau khi đánh 8p sẽ còn toàn nhóm xấu, và giá trị nếu thắng được chỉ là 1000 điểm. Đều là 1 bước nữa lên tenpai nhưng khi còn toàn nhóm xấu thì tốc độ kém hơn nhiều so với khi còn toàn nhóm đẹp, và sẽ khó có thể hi vọng vào việc mình chỉ cần đánh qua 2 quân là tenpai, mà số quân mình cần đánh qua sẽ phải cao hơn, mức thua tốc độ và số quân phải đánh sẽ gần với bài 2 shanten hơn. Phần thưởng mà mình thu lại được khi may mắn thắng cũng chỉ là 1000. 

Vì vậy thủ bằng 9s vẫn là phương án hợp lí hơn. Số shanten không phải là tất cả, 1 bước nữa lên tenpai nhưng cũng có lúc bước dễ, có lúc bước khó.

Giờ ta đến với trường hợp thiên về đẩy. Nếu như khi 1 shanten, số quân cần qua ít nhất là 2, và cũng không có gì đảm bảo khi ta đẩy thì sẽ đến được tenpai trong thời gian đủ nhanh, thì khi ta cũng tenpai rồi, cả ta lẫn người Riichi đều đã sẵn sàng thắng.

Nếu ta đang tenpai chờ đẹp thì tức là khả năng thắng của ta lớn hơn hoặc bằng đối thủ, như vậy quyết định đẩy nói chung sẽ có lợi. Nhưng nếu ta tenpai chờ xấu thì khả năng thắng của ta thấp hơn hoặc bằng đối thủ, khả năng thắng của ta thấp hơn so với khi chờ đẹp và số quân nguy hiểm phải đánh trung bình sẽ cao hơn. Lúc này nếu bài ta nhỏ thì sẽ thiệt và ta lại phải xem đẩy thiệt hơn hay thủ thiệt hơn, nếu 1 shanten xấu + nhỏ gần với 2 shanten thì tenpai xấu + nhỏ cũng gần với 1 shanten. Còn nếu bài ta to thì phần thưởng thu được khi đẩy có thể bù lại được những lúc đấu Riichi thua và tệ nhất là bị Ron. Ví dụ:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Tenpai của mình đẹp rồi và giá trị cũng tốt. Không cần phải sợ đánh 6m ở đây, hãy đánh 6m và Riichi.

Nếu bài mình như sau:

Tuy chờ xấu nhưng với 2 dora thì bài đủ to để đẩy. Hãy đánh 5m Riichi. Nếu chỉ có 1 dora thì sẽ khó khăn hơn, vẫn có thể Riichi nhưng cũng cần xem các yếu tố khác vì lúc này bài chưa đủ to. Nếu 0 dora thì sẽ thuộc loại tenpai xấu + nhỏ, không còn thuộc nhóm bài nên công trong tiêu chuẩn nữa.

2. Vai trò của vị trí nhà cái

a. Ta làm cái

Hãy quay lại ví dụ đối thủ Riichi, khi Ron ta thì 5200 điểm, Tsumo thì 2000/3900. Nếu như ta không phải là cái, khi bị Ron sẽ kém người thắng 10400 điểm và 2 người còn lại 5200 điểm; còn khi người ta thắng thì sẽ kém người thắng 9900, không bị tụt với người không phải cái còn lại, và hơn cái 1900 điểm. Rõ ràng để đối thủ Tsumo đỡ hơn hẳn ta bị Ron.

Nhưng khi ta làm cái thì sao? Khi họ Ron ta thì vẫn vậy, nhưng khi họ Tsumo ta thiệt hơn nhiều. Lúc này ta sẽ kém người thắng 11900 điểm và kém 2 người kia 1900 điểm. Chênh lệch so với người thắng còn lớn hơn cả trường hợp họ Ron ta trực tiếp, và ta cũng sẽ bị tụt lại so với 2 người còn lại nữa. Ngược lại nếu ta thắng được thì phần thưởng của ta lớn hơn 50% so với khi ta không phải cái.

Vì vậy khi làm cái tiêu chuẩn thủ của ta sẽ lỏng hơn so với khi không làm cái. Nói chung ta có thể đẩy được mọi tenpai, kể cả chờ xấu và nhỏ cũng không có vấn đề gì. Khi 2 shanten thì tốc độ vẫn thua quá xa nên chuyện ta cần phải thủ cũng không thay đổi, nhưng cũng có thể xem xét một số trường hợp 2 shanten thật sự đẹp và to. Khi 1 shanten thì số trường hợp thiên về đẩy sẽ nhiều lên, 1 shanten đẹp + to có thể nói là thiên về đẩy được rồi. 

b. Đối thủ Riichi cái

Lúc này nếu ta bị Ron thì sẽ tụt lại rất nhiều so với cả người thắng lẫn 2 người còn lại. Đẩy cố bài 1 shanten với đối thủ Riichi cái sẽ rất khó khăn. Kể cả tenpai thì cũng chỉ có tenpai đẹp + đủ to mới có thể tự tin đẩy thôi, chỉ đẹp hoặc chỉ to cũng cần phải xem xét.

3. Lượt và sức mạnh thật sự của bài

Cùng là một bài nhưng sức mạnh thật sự của bài đó ở lượt sớm và lượt muộn khác hẳn nhau. Đó là vì bài cần thời gian để tiến lên được 1 bước. 1 shanten ở lượt 4-5 thì cũng vẫn còn hi vọng thắng nhưng ở lượt 10 rồi thì khó mà đủ thời gian để qua được cả 2 bước lên tenpai và thắng. 

Ngoài ra bạn cũng đã biết ở bài trước là cùng một quân có thể bị Ron bởi một số kiểu như nhau, đánh quân đó ở lượt sớm và muộn thì xác suất bị Ron cũng khác nhau.

Vì vậy tiêu chuẩn thủ ở lượt muộn phải chặt hơn lượt sớm. Nếu ta tenpai rồi thì không thay đổi nhiều vì ta vẫn ở vị thế có thể thắng được rồi, nhưng cần cẩn thận hơn với tenpai xấu + nhỏ. Nếu 1 shanten thì sẽ khó đẩy hơn hẳn vì sẽ khó đủ thời gian để vừa lên tenpai vừa thắng như vừa nói ở trên. 

Quay lại ví dụ ở đầu bài:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Trên thực tế, ngay cả với bài 1 shanten tưởng là đẹp này thì ở lượt 10 đã là cần thủ rồi. Ở lượt 10 thì hi vọng thắng của ta không còn nhiều, hãy cứ nghĩ rằng trung bình 4-5 lượt mới lên được tenpai thì lúc lên được tenpai đã là gần hết ván rồi, vậy thì khả năng thắng là hầu như không có. Nếu tình huống như sau:

Đông 1, dora Nan

Đối thủ cửa Nam:

Bài mình cửa Tây:

Lúc này lượt sớm, hi vọng thắng của ta vẫn còn, và cùng phải đánh 1p nhưng khả năng 1p bị Ron ở đây so với ví dụ ở lượt 10 thấp hơn hẳn, trong ví dụ trên còn 10 suji, ví dụ dưới thì còn tới 15 suji (xem "Đếm suji" ở bài trước). Đánh 1p ở đây hợp lí. (Bạn có thể nhận ra thêm một số lí do khác và ta sẽ còn nói thêm về các lí do đó sau.)

Nếu như lượt muộn hẳn thì lại hơi khác vì lúc đó sắp hoà, ta tenpai là được điểm còn noten thì mất điểm, vấn đề này chưa nằm trong phạm vi bài viết này.

4. Khi có 2 đối thủ Riichi

Với 2 đối thủ Riichi thì chuyện đẩy không chỉ dừng lại ở khó gấp đôi. 2 người Riichi thì khả năng có người thắng sẽ không chỉ gấp đôi so với 1 người Riichi, vì có cả khả năng họ dính lẫn nhau khi không thể thủ được nữa. Như vậy quãng thời gian ta có để đi đến chiến thắng giảm, nếu như đang 1 shanten thì ta phải đến tenpai và thắng kịp trong thời gian ngắn và có thể nói là thời gian ta có thường không đủ. Mỗi quân ta cần phải đánh qua cũng khó khăn hơn rất nhiều khi có 2 Riichi đang chờ sẵn. Nếu họ Ron lẫn nhau thì lúc này ta cũng không mất gì, khác với khi có 1 Riichi thì khả năng họ tsumo hoặc đến ván hoà khiến ta mất điểm cao hơn.

Đẩy bài 1 shanten khi có 2 người Riichi cực kì khó khăn. Khả năng bị Ron cao hơn, khả năng thu được phần thưởng thấp hơn nhiều, đánh một quân dù có vẻ khá an toàn cũng có thể là hành động mạo hiểm vô ích, chỉ có thể xem xét đánh các quân gần như không thể bị Ron mà thôi. 1 shanten đối đầu 2 riichi tệ tương đương hoặc hơn 2 shanten đối đầu 1 riichi.

Kể cả khi tenpai thì cũng phải xem xét trường hợp cụ thể, tuy tenpai rồi thì ta bằng họ nhưng rõ ràng là khả năng thu được phần thưởng của ta khi có 2 đối thủ Riichi kém hơn hẳn so với khi solo 1-1 mà khả năng rủi ro bị Ron cũng cao hơn hẳn, nên cần phải vừa đẹp, vừa đủ to, mà dù như vậy rồi cũng không thể cứ thế mà đánh quân có độ nguy hiểm cao.

Tóm tắt:

- Khi đối thủ Riichi, tenpai đẹp/to thì nên công, 2 shanten thì cần thủ, 1 shanten đẹp/to thì ở giữa. 1 shanten xấu + nhỏ thì gần với 2 shanten và tenpai xấu + nhỏ thì gần với 1 shanten.

- Ta làm cái thì tiêu chuẩn thủ lỏng hơn, đối thủ Riichi cái thì tiêu chuẩn thủ chặt hơn.

- Lượt muộn thì tiêu chuẩn thủ chặt hơn.

- Khi có 2 đối thủ Riichi thì tiêu chuẩn thủ chặt hơn nhiều.

Cân bằng công thủ nói cho cùng là xác định nguy cơ và lợi ích của mỗi phương án. Nếu lợi ích của đẩy không đủ tức là ta chấp nhận nguy cơ một cách vô ích. Mạt chược Nhật không dành cho những người chỉ chăm chăm đến lợi ích mà không nhìn thấy nguy cơ, cũng như chỉ nhìn thấy mỗi nguy cơ mà không dám mạo hiểm để thu về lợi ích lớn. Tuy nhiên trong quá trình học chơi thì thường điều thứ nhất gặp nhiều hơn điều thứ 2, và mục đích chính của bài viết này là chỉ ra được những tình huống cơ bản mà ta có thể nói là lợi ích nhỏ - nguy cơ lớn. Nếu bạn không nhìn nhận được nguy cơ của những tình huống cần thủ cơ bản, thì học kĩ thuật phòng thủ cũng hoàn toàn không có lợi ích gì. Những tình huống giữa giữa, khó khó, chẳng có cách nào khác là trau dồi dần dần.

Mục lục